1940 - 1945
Scholen in oorlogstijd.
SCHOLEN IN DE GEMEENTE BLOEMENDAAL IN OORLOGSTIJD:
In het overzicht van de jaargangen 1939-1945 komen de scholen veelvuldig voor. Er gebeurde van alles en er werden steeds meer maatregelen genomen om de leerlingen in toom te houden. Zij namen het niet zo nauw met Duitse maatregelen en brachten zichzelf vaak in gevaar. Toen in november 1940 de Duitse Rechtbank te Haarlem enkele scholieren uit Haarlem en van het Kennemer Lyceum tot gevangenisstraffen en tuchthuisstraffen veroordeelden op basis van vermeende sabotage-daden leverde dat eigenlijk het tegendeel op. De leerlingen verzette zich met alle gevolgen van dien.
Stap voor stap komen de maatregelen aan de beurt waaraan de scholen zich moesten houden.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
SUB Pagina's
De Aloysiusschool in Overveen.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
ALGEMEEN OVERZICHT in onze gemeente
HET JAAR 1939:
Vlak voor de oorlog in 1939 moesten de leerlingen al wennen aan het idee, dat hun school weleens gevorderd kon worden.
1 september:
De Hartenslustschool te Bloemendaal wordt bezet door het 10e eskadron Wielrijders. Deze bezetting heeft geduurd tot en met 14 mei 1940. De leerlingen werden elders ondergebracht.
De Bornwaterschool eveneens te Bloemendaal wordt bezet door het 9e eskadron Wielrijders dat daar verblijft tot 15 september van dit jaar. Ook de RK Jongensschool te Overveen wordt ten gevolge van de mobilisatie gerequireerd.
15 september:
De in de Bornwaterschool gelegerde militairen worden overgebracht naar de oude villa Wildhoef aan de Kennemerweg. De Bornwaterschool wordt weer vrijgegeven voor onderwijs.
19 oktober:
Burgemeester en Wethouders delen aan de Raad mede, dat bij de Vondelschool te Aerdenhout een schuilloopgraaf is aangebracht. De Raad heeft fl. 5.000,00 beschikbaargesteld voor evacuatiekosten.
10 november:
De Chr. School te Bloemendaal wordt gevorderd voor legering van het 9e eskadron Wielrijders. De school wordt ondergebracht in Huize De Rijp aan de Bloemendaalseweg te Bloemendaal.
HET JAAR 1940:
januari:
Op de middelbare meisjesschool "t Kopje wordt de eerste schoolkrant uitgegeven, De Hutspot. door papiergebrek is het bij twee jaar gebleven.
10 mei:
Het Kennemer Lyceum te Overveen wordt wegens de ingetreden oorlogstoestand geheel ontruimd en ingericht als hulpziekenhuis voor het Rode Kruis. De leerlingen worden elders ondergebracht.
12 mei:
De burgemeester van Bloemendaal dhr. Den Tex gelast de sluiting van alle scholen tot nader order.
14 mei:
Dhr. J.K. Veurman, onderwijzer aan de Bronwaterschool te Bloemendaal, sneuvelt als onder-officier der Infanterie te Leersum.
R.K. SCHOOL TE VOGELENZANG
Na de capitulaite komt er een Zoeklichtafdeling van het gecapituleerde Nederlandse leger in de R.K.School te Vogelenzang te liggen, die daar tot ongeveer half juni 1940 blijft.
15 mei:
Er komt een bekendmaking van de burgemeester betreffende intrekking van zijn lastgeving tot sluiting van de scholen, alsmede een bekendmaking op last van het militairgezag inzake gedragsregels voor de bevolking.
16 mei: In de Raad wordt onderwijzer J.K. Veurman herdacht.
23 mei:
Aan het Kennemer Lyceum, dat weer vrijgegevens en op nieuwe werd ingericht, worden de lessen hervat.
11 juli:
De burgemeester richt een waarschuwend schrijven naar de hoofden van de openbare en bijzondere scholen alsmede aan de directrice van de middelbare meisjesschool 't Kopje, dat het dragen van een witte anjer op 29 juni (verjaardag Prins Bernhard) ten strengste wordt afgeraden daar de bezetter het ziet als een demonstratie tegen het Duitse Gezag. (massaal is er in heel Nederland ge-anjerd, tot woede van de Duitsers).
18 juli:
De Raad verleent een bedrag groot fl. 110,00 voor het maken van een gedenkplaat te plaatsen in de Bornwaterschool ter nagedachtenis aan J.K. Veurman.
28 augustus:
Opnieuw komt er een schrijven van de burgemeester naar alle directies van de scholen in de gemeente. Het betreft nu het deelnemen aan demonstraties op 31 augustus, de verjaardag van koningin Wilhelmina. Ook dit wordt gezien als een provocatie aan het adres van de bezetter. Helemaal slagen doet de waarschuwing niet. Er werd geprovoceerd tegen de Duitsere bezetter.
17/18 september:
In deze nacht worden verschillende richtingsborden, door de Duitsers neergezet, moetwillig beschadigd of waren verdwenen. Opnieuw komt er een waarschuwing naar de burgers en de scholen om de nu nog redelijk verstandhouding niet te verstoren. De Jeugd had er lak aan.
oktober:
Vanuit Den Haag komt de opdracht alle leerkrachten van joodse afkomst op de scholen te ontslaan alsmede de joodse leerlingen, behalve als het gaat om een joodse school met joodse leerlingen. Ook mag er niet meer getrouwd worden met mensen van geheel of gedeeltelijk joodse afkomst.
4 oktober:
Dr. A. de Vletter, rector van het Kennemer Lyceum wordt 's-middag om 2 uur op het Kennemer Lyceum door twee leden van de Staatspolizei gearresteerd en afgevoerd.
16 oktober:
Hedenmiddag om 2 uur is in de hal van de Bornwaterschool te Bloemendaal door de burgemeester en wethouders een gedenkplaat onthuld ter nagedachtenis aan onderwijzer J.K. Veurman, die op 14 mei 1940 als onderofficier van de infanterie bij Leersum sneuvelde. Aanwezig waren hierbij de ouders, verloofde en hoofden en het personeel van de Bornwater en Hartenlustschool alsmede een deputatie van de Oudercommissie.
Deze gedenkplaat herinnert aan meester Veurman.
22 oktober:
Er komt een algemeen insigne verbod voor alle leerlingen op alle scholen. Er waren moeilijkheden ontstaan daar leerlingen allerlei soorten insigens gingen dragen van vereniging, politiek partijen etc. als insigne wordt alles gekenmerkt wat maar kan slaan op verenigingsvorm of solidariteit zoals gekleurde kippenringetje en fietsvlaggetjes. De bezetter ziet in deze uitingen een daad van demonstratie of verzet.
28 oktober:
De Vondelschool te Aerdenhout wordt door de Duitse Wehrmacht in beslag genomen. (vrijgegeven gebeurd pas op 8 mei 1945)
30 oktober:
Van hogerhand komt het bevel om alle aanwezige beeltenissen van Prins Bernhard uit alle openbare gebouwen, dus ook scholen, moeten worden verwijderd. De burgemeester van Bloemendaal ontvangt een schrijve indeze op 4 november en richt zich tot de scholen.
1 november:
Het Kriegsgericht, zitting houdende in het gebouw van de Kantonrechter te Haarlem, veroordeeld zes scholieren uit Haarlem en Bloemendaal tot gevangenisstraf en tuchthuisstraf wegens sabotage tegen de Duitse Wehrmacht door in de omgeving van Bloemendaal bovengrondse kabels te vernietigen. Na 10 mei was door de jongens een vereniging opgericht genaamd A.D.J.O (Anti-Duitse-Jeugd-Organisatie), welke tegen de N.S.B en andere nationaal socialistische bewegingen was gericht. In de grote vakantie van 1940 werd de organisatie omgedoopt in A.N.S.O (Antie-Nationaal-Socialistische-Organisatie) De organisatie telde 70 leden. De zware straffen aan de jongeren opgelegd moesten voorkomen, dat andere jeugdgroepen soortgelijke verenigingen gingen opzetten.
Pas op wat je zegt en wat je doet, de vijand staat op de loer!
6 november:
De heer R. Kuitert te Amsterdam wordt door het bestuur en het curatorium van het Kennemer Lyceum benoemd tot rector.
19 november:
Opnieuw komt er een oproep om alle beeltenissen en foto's van Prins Bernhard uit de scholen te verwijderen op gezag van de Duitser.
23 november:
Het hoofd van de Bloemendaalse School Vereniging dhr. S.A. Wilson wordt in bewarig gesteldnaar anleiding van een leesles "Luilekkerland" uit Denkend Lezen van Langeveld en Palland, uitgave van Wolters maar door de Duitsers verboden lectuur.
De Bloemendaalse Schoolvereniging aan de Lage Duin en Daalseweg te Bloemendaal.
26 november:
Er komt een schrijven bij de scholen binnen, dat alle verboden boeken op de lijst voorkomend ingeleverd diende te worden op het Raadhuis.
BRAND !!!! in Aerdenhout
==================
15 december:
Het gebouw van de Aerdenhoutse Kleuterschool aan de Juliana van Stolberglaan 27 brand tijdens Duitse bezetting geheel uit.
21 december:
Dr. A. de Vletter, voormalig rector van het Kennemer Lyceum, wordt vanuit Amsterdam naar Duitsland vervoerd.
28 december:
Opnieuw komt er een schrijven betreffende het verbod op het dragen van insignes in de scholen of in de nabijheid van de scholen. De scholen moeten daar beter de hand aan houden en streng optreden. De leerlingen trekken zich daar weinig van aan.
HET JAAR 1941:
1 januari:
De nieuw benoemde rector van het Kennemer Lyceum dhr. R. Kuitert treedt in functie.
23 januari:
Dr. A. de Vletter wordt overgebracht naar Buchenwald als gijzelaar voor Nederlands Indi?, alwaar hij tot 15 november 1941 zal blijven om daarna gevoerd te worden naar de kampen Haaren en St. Michiels Gestel.
3 februari: Ingevolgen een schrijven van de secretaris-generaal van het departement van Opvoeding, Wetenschap en Kultuurbescherming wordt aan de hoofden van de openbare lagere scholen een schrijven gericht, waarin verzocht wordt de leerlingen van hun school met de nodige tact te wijzen op de gevaren die van handelingen van sabotage het gevolg kunnen zijn.
22 februari: Met de hoofden van de openbare en bijzondere scholen voor gewoon lager- en uitgebreid lager onderwijs en de directrice van de middelbare meisjesschool 't Kopje, wordt door de burgemeester een bespreking op het raadhuis gehouden inzake het nemen van maatregelen, waardoor het verspreiden van pamfletten op de scholen kan worden tegengegaan.
25 februari: Er komt een schrijven van het departement van Opvoeding etc. met de mededeling, dat van de Duitse autoriteiten er in de toekomst geen scholen meer mogen vernoemd worden naar nog levende leden van het Koninklijk Huis. Naamsverandering van bestaande scholen is evenmin toegestaan.
3 maart: Opnieuw richten de burgemeester en wethouders een schrijven naar de scholen om de leerlingen met de nodige tact te wijzen op de gevaren die er ontstaan wanneer men handelingen verricht die tot sabotage kunnen leiden. De hoofden van scholen moeten een verklaring tekenen die toegevoegd is, van de circulaire van 22 januari j.l en daarmee bevestigen dat zij kennis genomen hebben van de inhoud daarvan.
28 april: De burgemeester houdt een toespraak tot leerlingen (jongens) van de hoogste klassen van de Hartenlustschool, de Christelijke School voor U.L.O. te Bloemendaal, de bovenbouw van het Kennemer Lyceum (jongens en meisjes) over de houding van de bevolking - en ook de jeugd - tegenover de bezettter, het voorkomen van represailles, enz. en de houding die zij in deze tijd in acht moeten nemen.
7 mei: Vanaf heden is het dragen van niet-politiek-insignes door de jeugd verboden. Dit geldt ook voor het dragen van uniformen of delen daarvan.
31 mei: Het is vanaf heden verboden alle Nederlandse aanplakbiljetten met politiek strekking aan te plakken op schoolgebouwen. Wel toegestaan zijn Nederlandse biljetten met aankondigingen van overheidsmaatregelen en Winterhulp Nederland. Duitse aanplakbiljetten zullen ten alle tijden moeten worden toegestaan.
JOODSE LEERLINGEN MOGEN NIET MEER NAAR ZWEMLES.
20 juni: De hoofden der scholen ontvangen deze dag van het departement van Opvoeding een circulaire die ook gericht is aan de directrice van de MMS 't Kopje en de directeur van Stoop's Bad, dat vanaf 17 juni jl. het voor joodse leerlingen verboden is om in klassikaal verband zwemonderricht te ontvangen.
SCHUTTINGTAAL
1 juli: De burgemeester richt zich opnieuw middels een circulaire tot de hoofden van de scholen in de gemeente. Ditmaal gaat het over het door de jeugd aanbrengen van opschriften op de muren, schuttingen en andere objecten, welke opschriften als Duits-vijandig kunnen worden aangemerkt.
Ook komt er opnieuw een mededeling dat alle portretten van nog in leven zijnde leden van het Koningshuis nu echt moeten zijn verwijderd. Dit geldt ook voor de werkkamers van ambtenaren in openbare gebouwen waaronder ook de scholen vallen.
2 juli: Opnieuw wordt het bovenstaande bevestigd door het dep. van Opvoeding etc. en mag de jeugd ook geen Nederlandse nationale vlag (rood-wit-blauw) als fietsvlag gebruiken. Elke demonstratie wordt gezien als een profocatie tegen de bezetters en als vijandig jegens het Duitse volk.
HET V-TEKEN
3 juli: Aanvullende maatregelen op reeds bovengenoemde, komt deze dag met de mededeling dat: jeugd- en marsgroepen verboden zijn en er geen fietsvlaggetjes mogen worden gebruikt. Uit berichten van de Sicherheitspolizei is bekend, dat deze zg. jeugd- of marsgroepen ( veelal afkomstig uit de verboden padvinderij) de kans grijper om op luidruchtige en demonstratieve wijze politiek andersdenkenden en zelfs Rijksduitsers op de openbare weg uitjoelen. Bij zulke gelegenheid roepen dergelijke groepen "O Z O" (Oranje Zal Overwinnen) en steken de rechterarm met uiteengespreide duim en wijsvinger in de vomr van de letter V omhoog en houden op deze wijze een betoging. Ook predikanten en pastoors ontvangen bericht van deze maatregel.
1 augustus: Het is nu ook verboden voor joden om het strand en de parken te betreden.
4 augustus: De Duitser pikken het V-teken in:
Het V-teken is een geallieerd teken en betekend gewoon VICTORY, dus overwinning. De Duitsers nemen dat teken over met de tekst zoals hieronder;
De scholen ontvangen een circulaire waarin staat vermeldt, dat het dragen van een oranje-V insigne niet valt onder het insigne-verbod, aangezien dit teken als en Duisteken moet worden opgevat.
Om moeilijkheden te voorkomen worden andere kleuren of vormen van het V-teken toegestaan.
19 augustus: De hoofden van scholen ontvangen een schrijven waarin verzocht wordt om zo spoedig mogelijk een lijst samen te stellen van het aantal joodse kinderen, dat op de scholen zit. Het betreft kinderen van joodse afkomst of met joods bloed.
Uniform van de Hitler-jugend!
De hoofden van scholen ontvangen deze dag ook een schrijven waarin staat, dat leerlingen voorzien van Duitse insignes of verschijnen in het uniform van de Hitler-jugend generlei hinder op de scholen mag ondervinden. Dit naar aanleiding van het feit dat op een school een jongen in Hitler-jugend uniform was verwijderd.
JOODSE LEERLINGEN WORDEN VERWIJDERD VAN DE SCHOLEN
28 augustus: Per 1 september is het voor joodse kinderen verboden naar school te gaan mits dit een school is bestemd voor joden. De bezetter geeft aan, dat het niet de bedoeling is om de joodse kinderen van onderwijs te onthouden, maar dat zij dit in eigen scholen moeten volgen. Joodse onderwijs inrichtingen zullen zo spoedig mogelijk worden opgericht, zodat de joodse kinderen niet langer dan 4 weken zonder onderwijs zitten.
Het hoofd van de Bornwaterschool te Bloemendaal , dhr. B. Klein Poelhuis, moest deze brief sturen aan de familie Weinberg. De schoolhoofden hadden niets tegen deze maatregel in te brengen.
Klik op controle + om de tekst te vergroten.
Gonnie en Siegfried Weinberg leerlingen van de Bronwaterschool mogen vanaf 1 september niet meer terug naar hun oude school. Zij moeten naar de Joodse school aan de Wilhelminastraat 43 in Haarlem. Op de foto dragen de kinderen de inmiddels verplichte Jodenster. Beide hebben de oorlog overleefd.
22 september: Het gebruik van schoolboeken afkomstig van joodse schrijvers moeten voor 1 oktober worden ingeleverd. Deze zijn vanaf die datum verboden. Het betreft de scholen met het G.L.O en U.L.O onderwijs. De scholen ontvangen een lijst met verboden boeken.
Klik op Control + om de tekst beter te lezen.
24 september 1941: alle ouders van Joodse kinderen ontvangen van de NSB-burgemeester S. Plekker van Haarlem een brief waar zij hun kinderen kunnen aanmelden voor onderwijs. Het schoolgebouw was gevestigd aan de Wilhelminastraat 43-a te Haarlem.
HARTENLUSTSCHOOL
22 oktober: Bij schikking van de commissaris-generaal voor Bestuur en Justitie van 22 oktober 1941 wordt J. Buys als onderwijzer aan de Hartenlustschool te Bloemendaal ontslagen, zulks met ingang van 30 oktober a.s wegens medeweten van vervaardiging en verspreiding door zijn leerlingen van opruiende geschriften.
JULIANASCHOOL wordt WILLEM DE ZWIJGERSCHOOL
20 november:
Op grond van het feit, dat er ook geen scholen mogen vernoemd worden naar nog in leven zijnde personen van het Koningshuis wordt de naam "Juliana School" te Overveen gewijzigd in "Willem de Zwijger School"
16 december:
Alle leerkrachten van de Middelbare Meisjes School 'Kopje ontvangen van een vader van een van de leerlingen van de school een rondschrijven waarin hij - inverband met het feit, dat de N.S.B. thans tot staatspartij is verklaard en onafwendbaar ook Nederland nationaal socialistisch wordt- de docenten verzoekt te tonen, dat zij rekening moeten houden met de veranderde omstandigheden en de hun toevertrouwde jeugd niet langer verkeerd zullen be?nvloeden, daar zij anders niet gehandhaaft kunnen worden.
HET JAAR 1942:
13 januari: Aan de hoofden van de openbare scholen voor g.l.o en u.l.o wordt medegedeeld, dat er ten hunner behoefte voor het onderwijzend personeel een abonnement is genomen op het tijdschrift "Opvoeding, Wetenschap en Cultuur".
21 januari: De hoofden der scholen ontvangen bericht dat het ten strengste verboden is collectes of inzamelingen te houden ten behoeve van joden.
VONDELSCHOOL
30 januari: Het hoofd van de Vondelschool te Aerdenhout, de heer J.A.C. Bleeker, wordt heden door de Sicherheitsdiens gearresteerd.
GEEN JOODSE, MARXISTISCHE, ANTI-DUITSE EN ANTI- SOCIALISTIESCHE LITERATUUR MEER OP DE SCHOLEN.
28 maart: Op de scholen komt een rondschrijven binnen van het dep. van Opvoeding etc. dat er geen boeken en anders lesmateriaal aanwezig mogen zijn met joodse, marxistisxhe, anti Duitse of anti socialistische literatuur. Ook werken geschreven door persoen met een voormalige Duitse nationaliteit worden verboden. De hoofden van scholen worden verzocht zich aan de inhoud van de circulaire te houden.
DEPORTATIE:
31 maart: Alle joodse inwoners moeten de gemeente verlaten en worden overgebracht naar Amsterdam naar de Hollandse Schouwburg aan de Plantage Middenlaan. Van daarworden zij ge deporteerd naar Westerbork en later verder. Hier vallen ook alle kinderen onder.
NIEUWE SCHOOL OPGERICHT IN VOGELEZANG
Een ansichtkaart van Villa "Duinzicht" Op deze plek staat nu het seniorencomplex "Beucken Haege".
1 april: In villa "Duinzicht" aan de Vogelenzangseweg 77 te Vogelenzang, vestigt zich de vormingsschool van de N.S. Frauenschaft. De buitenplaats wordt daartoe tot 5 jaar gehuurd met daarna recht van koop. De vormingsschool is geheel gebaseerd op het N.S. denkbeeld van vrouwen in de maatschappij, opvoeding en dienstbaarheid. De leerlingen droegen uniformen en waren herkenbaar aan dit embleem:
(zie ook op google en tik in Frauenschaft).
VONDELSCHOOL
20 april: Het hoofd van de Vondelschool te Aerdenhout, de heer J.A.C. Bleeker, op 30 januari van dit jaar gearresteerd door de Sicherheitsdienst, wordt heden in vrijheid gesteld.
KENNEMER LYCEUM
29 april: Het schoolgebouw van het Kennemer Lyceum wordt ten behoeve van de Duitse Wehrmacht ontruimd.
AANGENAAM GRATIS-BIJVOEDING IN OORLOGSTIJD
1 juni: De hoofden van scholen ontvangen van het dep. van Opvoeding een circulaire met als titel: Aangename bijvoeding in oorlogstijd". Het doel is om de kinderen uit het wild voor eigen gebruik planten te verzamelen die kunnen dien als groent, thee, paddenstoelen en fruit. De leerkrachten moeten de kinderen er op wijze dat er via de radio lezingen worden gehouden waar later de leerkrachten vragen over kunnen stellen. Waar mogelijk moeten de leerkrachten ook persoonlijk leiding geven.
KENNEMER LYCEUM WEER VRIJGEGEVEN
13 juni: Het Kennemer Lyceum kan voor onderwijsdoeleinden weer worden betrokken.
23 juni: De hoofden der scholen ontvangen een circulaire van het dp. van Opvoeding, waarin staat vermeldt, dat schoolfoto's niet meer door joodse fotografen mogen worden gemaakt en dus niet het klaslokaal mogen betreden.
KENNERMER LYCEUM OPNIEUW ONTRUIMD
29 juni: Het Kennemer Lyceum ontvangt het bevel van de Duitse Wehrmacht, dat het gehele schoolgebouw voor 10 juli a.s opnieuw ontruimd moet worden, ditmaal ook de sportvelden. De leerlingen worden ondergebracht in 2 H.B.S. A en B te Haarlem.
9 juli: De hoofden van scholen wordt hun medewerking gevraagd om het Nationaal Zangfeest voor de jeugd te doen slagen. Zij moeten daartoe liederen opgeven die op het programma van het eerstkomende Zangfeest zal worden geplaatst.
14 september: De hoofden der scholen ontvangen van de wethouder van onderwijs ( Keuter) de mededeling, dat er op scholen onbehoorlijke politiek uitingen worden gedaan. Hiervoor moeten straffen komen. Op een der scholen heeft een leerling zich op ontoelaatbare wijze uitgelaten over het Duise Staatshoofd.
22 september: Alle boeken, thans nog in gebruik, van joodse schrijvers moeten uit de scholen verwijderd worden.
sept/oktober: 8 Leerlingen van de openbare en bijzondere lagerescholen in deze gemeente zijn voor vacantie naar Duitsland uitgezonden.
10 oktober: Hoofden van scholen wordt verzocht te berichten wie er van hun scholen in aanmerking komen voor een eenpansmaaltijd van Winterhulp Nederland. Alleen de Willem de Zwijgerschool geeft 9 leerlingen op en de Graaf Florisschool 14.
SNEEUWRUIMEN
29 december: Aan de rector van het Kennemer Lyceum, het hoofd van de Hartenlustschool en de Christelijke School voor U.L.O. wordt gevraagd in voorkomende gevallen leerlingen van hun school te laten deelnemen aan het verwijderen van sneeuw.
HET JAAR 1943:
Februari algemeen: Dr. A. de Vletter voormalig rector van het Kennemer Lyceum wordt definitief ontslagen als gijzelaar te St. michels Gestel.
Het schoolgebouw van de Bloemendaalse Schoolvereniging wordt gevorderd.
1 februari: Aan de hoofden van de Hartenlustschool, de Willem de Zwijger- en de Graaf Florisschool wordt een afschrift van het Secr. Generaal dep. Opvoeding afgegeven over het 15 januari reeds toegezonden geschrift van prof. Dr. J. de Vries met als titel "Onze Voorouders". Verzocht wordt dit boek voor het 7-de en 8-ste leerjaar op hun scholen in te voeren.
24 februari: De hoofden van scholen, van g.l.o en u.l.o onderwijs, ontvangen een catalogus voor school- en leerboeken welke niet verboden zijn.
6 maart: De burgemeester deelt aan de hoofden van scholen voor g.l.o en u.l.o onderwijs mede, dat hun scholen verplicht zijn gesteld aan het "Nationale Zangfeest" op zondag 5 september deel te nemen.
6 april: Aan de hoofden der scholen alhier wordt door de wethouder van onderwijs een aantal exemplaren van het op "27 Sprokkelmaand 1943" verschenen orgaan van het Opvoedingsgilde "Opvoeding in volkschen geest" toegezonden met het verzoek een exemplaar daarvan aan elke onderwijzer(ers) van hun school uit te reiken. De literatuur is ge-ent op Nat. Soc. leest.
9 april: Aan de hoofden van de openbare lagere scholen in onze gemeente wordt een affiche, een aantal circulaires en een brief van de Dienstleider van de Werkgemeenschap "Vreugde en Arbeid" van het Nederlands Arbeidsfront uitgereikt betreffende het op 24 april te houden Paasfeest voor kinderen wier vader in het buitenland werkzaam is. De hoofden worden verzocht het affiche op een duidelijke plaats op te hangen en aan de kinderen die daarvoor in aanmerking komen een circulaire uit te reiken.
18 mei: De wethouder van onderwijs dhr. J. Keuter zendt aan de hoofden der openbare scholen nummers van het Nationaal Dagblad van 6 en 7 mei jl. toe, waarin voorkomt "een zeer interessant artikel van Dr. F. Breedvelt, adviseur van de Leider van onderwijszaken, wethouder van onderwijs en kunstzaken der gemeente Utrecht, betreffende de leiding in onze scholen" met het verzoek aan elk mannelijk lid van het personeel van hun school een exemplaar van deze couranten uit te reiken en hun bijzondere aandacht op deze artikelen te vestigen.
SCHOOLJEUGD MEE HELPEN DE OOGST BINNEN TE HALEN.
13 juli: Op de hoofden van de openbare en bijzondere scholen voor g.l.o en u.l.o wordt een dringent beroep gedaan om medewerking te verlenen aan de oproep tot hulp bij het binnenhalen van de oogst door scholieren, dit op verzoek van het dep. van Opvoeding etc. In de bioscoopjournaal komt een filmpje over dit thema met de toevoeging, dat de jeugd op deze manier de voedselvoorziening helpt en ook nog een fijne vakantie heeft!
Hoofdingang van de Vormingsschool in "Villa Duinzicht"
VORMINGSSCHOOL van de N.S. FRAUWENSCHAFT TE VOGELENZANG.
24 juli: Op deze N.S. School aan de Vogelenzangseweg 77 waar vrouwen op Nationaal socialistische wijzen worden gevormd om te kunnen functioneren in de N.S. bestel, komen gewonde Duitse militairen aan uit de ziekenhuizen te Amsterdam, Den Haag en Heiloo en zijn daar te gast. Ook aanwezig zijn: de Rijkscommissaris Seys Inquart, SS Obergruppenf?hrer Rauter, Gen-kommissar Dr. Wimmer, Obertsarzt Bergmann en Dr. Reuter van het Duitse Rode Kruis.
(voor meer informatie over de N.S. Frauenschaft, klik op Google).
15 september: De hoofden van de openbare en bijzondere scholen voor g.l.o. en u.l.o in deze gemeente ontvangen een bericht dat ook dit jaar weer een inzameling van eikels, beukenootjes en kastanjes door de school jeugd zal worden georganiseerd. De inzameling zal wederom schoolsgewijs onder leiding van het personeel geschieden, terwijl aan elke school een inzamelingsgebied zal worden toegewezen. Boven de opbrengst wordt weer een toeslag van gemeentewege verleend. De bestemming van het geld behoeft de goedkeuring van de burgemeester. Voor het welslagen van de actie wordt de medewerking van de hoofden der scholen ingeroepen.
9 november: In het schoolgebouw van de Bloemendaalse Schoolvereniging aan de Lage Duin en Daalseweg 17, te Bloemendaal springt een groot ruit tengevolge van een op grote afstand plaatsvindende geweldige ontploffing.
27 november: De burgemeester stelt een verordening vast tot toekenning ten laste van de gemeente Bloemendaal van wachtgeld aan onderwijzers. Dit tengevolge van bezuinigingsmaatregelen op onderwijsgebied, waardoor onderwijzend personeel moest worden ontslagen.
HET JAAR 1944:
In het najaar van 1944 vinden de evacuaties plaats van grote delen van Bloemendaal. De scholen verplaatsen hun lessen. De lessen van de MMS 't Kopje worden bij ouders thuis gegeven in Overveen en Haarlem. Het eindexamen in 1945 krijgt men cadeau.
KENNEMER LYCEUM
5 februari: De oudere mannelijke leerlingen van het Kennemer Lyceum worden gevorderd voor arbeid voor het Duitse leger.
7 februari: Na een bespreking met de betrokken autoriteiten wordt vrijstelling verkregen van de vordering van de oudere mannelijke leerlingen van het Kennemer Lyceum voor arbeid ten behoeve van het Duitse leger.
16 juni: Opnieuw krijgen de hoofden der scholen het verzoek om leerlingen te laten mee helpen bij het binnenhalen van de oogst.
AFBRAAK KENNEMER LYCEUM !!!
14 juli: In het kader van de verdedigingslinie rond IJmuiden, Haarlem, Heemstede, Bloemendaal en Vogelenzang worden rond het Stoop'splein percelen aan gewezen die voor sloop in aanmerking komen om het schotsveld te verbeteren. Hieronder vallen niet allen huizen maar ook het Kennemer Lyceum alsmede de concerge woning aan de Prins Mauritslaan 125. Ook Stoop's Bad staat op de lijst, doch dit gebouw wordt daarvan afgevoerd, daar het als een soort vesting nog nut heeft.
(gelukkig is het niet zover gekomen).
KENNEMER LYCEUM
29 juli: In het kader van het gras-ontzodings programma van de Wehrmacht waarbij van aangewezen parken, sportvelden, plantsoenen en ook particuliere terreinen graszoden worden gestoken om schuilplekken te maken voor o.a legervoertuigen valt ook het sportveld van het Kennemer Lyceum. Er wordt 9000 m2 gras gestoken en afgevoerd. Het wordt uitgevoerd door de fa. Trouwborst te Oudekerk a/d IJssel en levert 9000 x 0,16 cent op ofwel fl. 1.440,00.
VONDELSCHOOL
23 augustus: De onderwijzer aan de Vondelschool dhr. E.J. Gottschal wordt door de Sicherheitspolizei in Haarlem gearresteerd en op 26 augustus d.a.v. naar Amsterdam overgebracht.
MMS 't KOPJE
1 september: De middelbare meisjesschool 'Kopje te Bloemendaal moet heden onmiddelijk ontruimd worden voor huisvesting van Duitse soldaten, die uit het noorden van Frankrijk zijn teruggetrokken.
2 september: De MMS 't Kopje wordt weer vrijgegven voor onderwijs!!!!!
De Vormingsschool N.S. Frauenschaft ontruimd.
Huize "Duinzicht" Hier staat nu "Beucken Haeghe"
5 september: Dolle Dinsdag. Alles wat Duits is, NSB of handlanger probeert te vluchten omdat het gerucht gaat dat de geallieerden er aan komen. Ook de vormingsschool voor N.S. Frauenschaft aan de Vogelenzangseweg 77 wordt ontruimd.
( zie voor Dolle dinsdag onder het jaartal 1944).
KENNEMER LYCEUM TIJDELIJK "GODSHUIS"
1 oktober; De gezamelijke kerken uit Bloemendaal en Overveen die geen eigen kerkgebouw meer hebben daar zij dit door de evacuatie niet mogen betreden houden in de aula van het Kennemer Lyceum hun godsdienstoefeningen.
DE SCHOLEN SLUITEN
16 oktober: Per heden worden de openbare scholen gesloten. Er is geen electra meer en ook het gas zal binnenkort worden afgesloten.
Gedurende de dagen dinsdag t/m vrijdag worden ten behoeve van de openbare en bijzondere scholen in de wijken Bloemendaal en Overveen de volgende lokaties beschikbaar gesteld: de raadszaal en een zolderkamer van het raadhuis en de wethouderskamer in het kantoor van Publieke Werken. De verdeling van de locaties geschiedt door de afdeling Onderwijs. Het ligt in de bedoeling de leerlingen van de hoogst klassen bijeen te brengen om hun taken te overhoren en hun nieuw werk mee te geven.
Les in de Raadzaal van het gemeentehuis te Overveen.
VONDELSCHOOL
18 oktober: De onderwijzer van de Vondelschool ( Aerdenhout) dhr. E.J. Gottschal, die op 23 augustus j.l was gearresteerd door de Sicherheitspolizei, vraagt nadat hij uit Kamp Amersfoort is teruggekeerd op medisch advies een maand ziekteverlof aan.
BORNWATERSCHOOL
6 december: De onderwijzer van de Bornwaterschool uit Bloemendaal dhr. D. Duinker wordt tijdens de Sinterklaas razzia in zijn huis opgepakt. Hij wordt met andere slachtoffers overgebracht naar Kamp Rees in Duitsland.
KENNEMER LYCEUM
10 december: De gezamelijke kerken van Bloemendaal en Overveen die verstoken waren van hun eigen kerk mogen terugkeren. op deze dag vindt een gezamelijke kerkdienst plaats in de aula van het Kennemer Lyceum. Vanaf 17 december worden de eigen kerkgebouwen weer gebruikt.
HET JAAR 1945:
SCHOOLVERENIGING AERDENHOUT-BENTVELD
20 februari: Volgens ingezetenen maken de Duitsers die in de school van de Scholenvereniging "Aerdenhout-Bentveld" gelegerd zijn, de kachel aan met de leerboekjes van de school.
28 februari: Onderwijzer R.D. Lagendaal van de Scholenvereniging Aerdenhout-Bentveld wordt bij een razzia in Haarlem vlak bij zijn huis aan het Stuyvesantplein 24 opgepakt en overgebracht naar de Ripperda-kazerne.
1 maart: Burgemeester Zigeler heeft aan de commandant van de Ripperda-kazerne te Haarlem een brief geschreven. Onderwijzer R.D. Lagendaal wordt hedenavond in vrijheid gesteld.
LAGERE SCHOLEN HERVATTEN HUN LESSEN
3 april: de Lagere scholen voor gewoon en bijzonder onderwijs u.l.o en g.l.o. hervatten hun lessen in de scholen die weer beschikbaar zijn.
14 april: Drie scholen worden door de Duitsers gevorderd.
Leerlingen van de zesde klas van St. Aloysiusschool krijgen les in de wethouderskamer van Publieke Werken.
16 april: Vergissingsbombardement op Duinwijck
Bloemendaalse School Vereniging - BSV - in rouw.
Bij dit bombardement kwamen 3 kinderen om die op de BSV zaten: Liesje Salm oud 10 jaar, Mary van der Bunt oud 8 jaar en Brammetje Salm oud 6 jaar.
(z.s.m. zal deze foto worden vervangen door een duidelijkere foto)
Feestelijke begroeting Dr. A. de Vletter, rector van het Kennemer Lyceum.
26 mei: Op een feestelijke bijeenkomst om 10.00 uur 's morgens in de Concerzaal van Haarlem is de terugkeer van rector Dr. A. de Vletter begroet. Aanwezig waren het bestuur van de "Vereniging Kennemer Lyceum", de curatoren, leraren en leerlingen. verschillende sprekers waren aanwezig en mevr. Jo Vincent gaf daaraan haar muzikale medewerking. Direct na de capitulatie had Dr. de Vletter zijn werkzaamheden al hervat.
KENNEMER LYCEUM HERVAT DE LESSEN
4 juni: Het Kennemer Lyceum, dat uiteindelijk niet is afgebroken, hervat vandaag het schoolwerk. Het gebouw wordt gedeeld met de Canadese bezetting. Ter gelegenheid van deze heugelijke dag, dat de lessen weer hervat worden wappert de vlag op het gebouw in de zomerwind.
De Bos en Duinschool te Bloemendaal. Ook hier zetelt de BS.
De Julianaschool krijgt haar oude naam weer terug dat zat verscholen achter het bord met het opschrift "Willem de Zwijgerschool". leden van de BS onthullen de originele naam.
De BS komt uit de Julianaschool te Overveen, mei 1945
BS bewaking van de Julianaschool te Overveen mei 1945
4 augustus: Aan de vooravond van de verjaardag van prinses Irene wordt door de bewoners van de Dr. D. Bakkerlaan en de Ing. Bispincklaan een feestje georganiseerd. 's Middags voor de kinderen en 's avonds dansen en een filmvertoning op het schoolplein van de Bornwaterschool.
6 oktober: Het mitrailleursnest op de Hartenlustschool aan de Vijverweg te Bloemendaal is afgebroken. Daar er geen materialen voor herstel te koop zijn wordt het gat dicht gemaakt met hout van het mitrailleursnest en asphaltpapier.
De Hartenlust School direct na de oorlog. De Duitsers hadden het torentje afgebroken en afweergeschut op geplaatst. Het gat werd met camouflage hout dicht gespijkerd en zal nog jaren blijven zitten. In de tuin een hoop vernielde tafels en kasten en andere spullen.
Sinds 2009 staat het torentje weer op het dak van de Hartenlustschool.
Heeft u nog vragen of informatie over deze site, mail dan naar:
Ga terug naar Dagelijks leven. Klik hier op dagelijks leven
of naar Home