De N.S.B. in de gemeente Bloemendaal

De Nationaal Socialistische Beweging afgekort N.S.B. in de gemeente Bloemendaal.

Heel veel mensen hebben altijd gedacht, dat er grote groepen inwoners lid waren van deze partij. Om een beeld te krijgen begin ik met de oprichting van de afdeling Haarlem in 1932. Voor alle informatie over de N.S.B. kunt u terecht op Google waar u gewoon Nationaal Socialistische Beweging kunt intikken.

Leider der N.S.B. was Ir. Anton Mussert

 

Bewijs van lidmaatschap van de N.S.B van Anton Mussert.

De vlag van de N.S.B. met daarin het wapen waarop de Nederlandse leeuw met op de achtergrond het rood-wit-blauw van de Nederlandse vlag.

 

 

1932:

In oktober van dit jaar wordt in Haarlem een afdeling van de N.S.B. opgericht waaronder ook de gemeente Bloemendaal valt. Tot aan de oorlog kon iedereen lid worden van de parij óók de joodse Nederlanders. Pas na de capitulatie koos de NSB geheel de kant van Hitler en werden de joodse leden uit de partij gezet.

Tabel van de landelijke politiek en de rol van de NSB daarin:

1935:

Bij de Provinciale Staten verkiezingen van dit jaar, behaalt de N.S.B. in Bloemendaal 15,2% van de stemmen, waar landelijk 7,94% is.

1937:

In dit jaar zijn de verkiezingen voor de Tweede Kamer. Landelijk stemt 4,22% op de N.S.B. en in Bloemendaal is dat 8,52%.

De N.S.B. doet in Bloemendaal nooit mee aan de gemeenteraadsverkiezingen. Er wordt echter regelmatig een stemadvies uitgegeven, waarvan de rechtse partij "Nationaal Herstel" profiteert. Onder de bewoners van de gemeente (veelal van gegoede burgerij) leeft dan een sterke neiging tot 'salonnazisme", dat wordt ingegeven door een nationaal gevoel en antisocialisme.

1939:

In november van dit jaar telt de gemeente Bloemendaal 233 leden.

Dit is het embleem, dat je op je pak of jurk kon dragen,  om daarmee aan te tonen dat je lid van de partij was. Er waren ook mensen (mannen), die het speldje aan de achterkant van hun rever staken om niet op te vallen, maar ook om betrouwbaar over te komen. Zo kon je niet zien of iemand lid was, dat was in de confersatie uiterst gevaarlijk en later is dat ook gebleken.

1940:

Ledenverloop KRING 50

Het ledenaantal van de N.S.B. is teruggezakt in maart naar 208, maar in december van dit jaar gegroeid naar de 380. Hierna neemt het ledenaantal gestaag af.

1941:

Installatie van burgemeester J.W. Zigeler op 24 november 1941. De loco-burgemeester C.J. de Groot hangt de nieuwe burgemeester de ambtsketting om. 

1942:

1 december: Met medewerking van de Nederlandse Volksdienst en de Nationaal-socialistische Vrouwen Organisatie wordt ten raadhuize te Overveen, ingang beneden het kantoor van de gemeente-ontvanger, een schoenenruilbeurs geopend. De ruilbeurs zal gehouden worden op dinsdag van 11.00 tot 12.00 uur en donderdags van 15.00 tot 16.00 uur. De opzet is, dat men te klein geworden schoenen in goede staat kan ruilen tegen een paar dat past.
(Dit was een van de manieren om te laten zien welk goed werk de afdeling vrouwen van de NSB deden).

1943:

Het ledenaantal van de N.S.B. is teruggelopen van 380 naar 179 leden dat betekent ruim 50% minder. Dat is 1% van de bevolking.

Ook vrouwen waren welkom bij de N.S.B. De partij had een speciaal programma voor vrouwen en hun bewegen binnen de partij. Ook waren er richtlijnen voor opvoeding en vaderlandsliefde, dit geheel gericht en gebaseerd op het Nationaal Socialisme van Hitler Duitsland.

1944:

6 mei: Grote bijeenkomst van N.S.B-ers in het Concertgebouw van Haarlem. De leuze was:

"Heel Kennemerland in Musserts Hand"

Een maand later was het op 6 juni "D-Day" en de rollen werden omgekeerd. De bevrijding kwam in zicht.

5 september:

D O L L E   D I N S D A G , veel N.S.B-ers, Duitsers en aanhangers vluchten uit de nog bezette gebieden.

1945:

Bij de capitulatie op 5 mei wordt de N.S.B. verboden. Er volgt een jacht door het hele land op kaderleden, leden, aanhangers en sympatisanten.

Wie zaten er nu in de N.S.B. in de gemeente Bloemendaal?

Loco-burgemeester C.J. de Groot hangt de nieuwe NSB burgemeester Zigeler de abtsketting om.

J.W. Zigeler burgemeester van Bloemendaal van 24 november 1941 tot 5 mei 1945. Hij gaat de geschiedenis in als de man met de portretten. Zigeler ziet kans om begin 1942 2 portretten te bestellen- een van de Führer en een van Mussert zie hieronder.

 

In januari 1943 koopt hij nieuwe portretten.
Op 8 september 1944 laat hij deze uit zijn kamer verwijderen om ze op 6 oktober 1944 weer te laten ophangen.

Op 5 januari 1945 worden ze wederom verwijderd en uiteindelijk laat hij ze in maart vernietigen.

Het verdere verloop van J.W. Zigeler:

De na 5 mei 1945 "ex-burgemeester" Zigeler van Bloemendaal, had als hoofd van de gemeente getracht deze te nazificeren door onder andere het benoemen van de bezetters wel gezinde wethouders. Daarnaast nam hij tal van maatregelen die ernstige gevolgen hadden voor de bevolking. Hij voerde loyaal de opdrachten van de bezetters uit, toonde zelfs ingenomenheid voor de bezetters en ontsloeg ambtenaren die anti-N.S.B. waren. Hij schonk de plaatselijke brandweerauto's aan de Duitsers! In juli 1947 volgde de uitspraak die erop neerkwam, dat zijn vrijheidsstraf, die vanwege zijn gezondheidsredenen geduurd had van 5 mei tot 24 november 1945, voldoende was geweest. Er werd fl. 15.000,00 verbeurd verklaard en er volgde ontzetting uit de beide kiesrechten.

Zijn medewethouders kregen praktisch gelijke straffen.

Jan Keuter is  NSB-wethouder van 1 juli 1942 tot 6 september 1944. Hij woonde op de hoek van de Hartenlustlaan en Noorder Stationsweg, dus t.o Hotel Iepenhove. Hij was wethouder van onderwijs en sociale zaken, een gevreesdman, een felle nationaal-socialist, pro-Duits, een jodenhater en verklikker.
Hij maakt zich onmogelijk in alle geledingen van de gemeente. Vanaf eind 1943 legt burgemeester Zigeler daarom een dossier over hem aan. De provinciale NSB-leiding dwingt Keuter op 30 juni 1944 ontslag te nemen. Jan Keuter wordt in juli 1945 te Appingendam gearresteerd en naar deze gemeente overgebracht.

Wethouder J.Keuter van Bloemendaal. Vanaf 1 juli 1942 tot 5 september 1944

Na de oorlog werd hij onder meer schuldig bevonden aan het opstellen van lijsten met namen van scholieren ten behoeve van Duitse represaille-maatregelen. Omdat zijn eerste straf te laag werd bevonden, werd zijn zaak voor een tweede maal behandeld maar de veroordeling bleef gelijk nl. vijf jaar internering waarvan alleen de periode van het voorarrest, tot 15 april 1948, als voorwaardelijk gold. Hij kreeg een boete van fl. 2.000,00 en ontzetting uit de burgerrechten. De rechtbank had duidelijk rekening gehouden met zijn leeftijd van 75 jaar.

 G.J. Bakker is  NSB-wethouder vanaf 14 mei 1943. Ook in NSB-kringen twijfelt men aan zijn capaciteiten. Bakker werd gearresteerd in mei 1945 en kwam op 1 maart 1947 vrij, na een internering gelijk aan het voorarrest. Hij moest een boete betalen van fl. 20.000,00 en ontzet uit de beide kiesrechten.

Dr. Ir. G. de Gelder wordt op 5 september 1944 tot NSB-wethouder benoemd, maar begint pas aan zijn werkzaamheden op 29 januari 1945. De Gelder is NSB-er van het eerste uur en lid van de NSKK.

Arrestatie van NSB-er Van Gelder door de BS aan de Pernambucolaan te Overveen.

De Gelder werd veroordeel tot vijf jaar, maar heeft alleen de periode van zijn voorarrest tot maart 1948 behoeven uit te zitten. Ook hij kreeg een geldboete van fl. 3.000,00 en ontzegging uit de kiesrechten.

(NSKK is de afkorting van Nationalsozialistische Kraftfahr Korps. Deze organisatie had de totale logistiek en planning voor het vrachtverkeer in Duitsland en de bezetten landen in handen.)

A. Ch. A. Neu is korpschef en kaptein van politie vanaf 4 september 1944. Hij is tevens lid van de Nederlandse SS. Op 4 mei wordt hij in zijn a.s nieuwe woning aan de Laan van Boreel 10 te Bloemendaal om 17.45 uur doodgeschoten, enkele uren voor de capitulatie bekend werd gemaakt. Albertus Neu werd 39 jaar oud.

M.W. Neumann is plaatselijk groepsleider en machtigste man binnen de gemeente Bloemendaal. hij bemoeit zich met het gemeentebestuur, de ambtenaren, de scholen en de kerken. Zijn zoon Hans Peter Neumann sneuvelt als Untherscharfführer der Waffen SS op 17 maart 1944 aan het Oostfront.

Overige bekende NSB-ers uit die tijd waren: zie onderaan de overzichtsfoto in zwart gedrukt.

Henk (links) en Arie (rechts) Grootegoed.
De tweeling Henk en Arie Grootegoed, die stiekum in hun ouderlijkhuis bleven wonen na de evacuatie van de inwoners van Bloemendaal, weten precies wie voor de Duitsers werkten. Die observatie gebeurde vanuit "Huize Jacqueline", hier op de foto met een EEN aangeduid..

Bewoners en gebruikers van panden en woonhuizen rond het Kerkplein te Bloemendaal van 1942 tot 1945.
Nummerverklaring:
01. Dorpskerk
02. Woonhuis en pastorie.
04. Garage fa. van Oss, tabak en sigaren fabriek.
14. H. Cassee, wonende aan het Kerkplein 14-15 en had een garagebedrijf. Hij was NSB-er en Landwachter, zijn zoon zat bij de SS.
15. Garagebedrijf H. Cassee. Het garagebedrijf stond in diens van de Wehrmacht en N.S.B.
18. Benedenhuis: Van het Hoofd, groenteboer voor de Wehrmacht en N.S.B-er 
19. Fam. H. Grootegoed en loodgieters werkplaats.
21. Fietsenwinkel van Verbeek.
24. Textielfabriek en werkte voor de Wehrmacht.
25. Groente pakhuis van Van Riessen

A. Wildhoef, telefooncentrale van de Luftwaffe.
B. Officiershotel - IEPENHOVE - voor de Duitse Wehrmacht. hotel was gevorderd.
C. Woonhuis van de N.S.B-wethouder Keuter.

In september 1944 werden alle bedrijfspanden gevorderd door de Wehrmacht. Kerkplein 4, 8a, 14,-15 en 22. Bloemendaalseweg no. 1 en 3, dat was garage Verbeek.

24 november 1945: In het Tribunaal te Haarlem, dat leden van de N.S.B. zal berechten, hebben uit deze gemeente als leden zitting genomen: Mr. J. Bierens de Haan te Bloemendaal, algemeen secretaris van de Nederlandse Maatschappij voor Nijverheid en Handel, als voorzitter van de 5-de kamer: W.J. Talsma, arts te Overveen en Ir. K.H. Haga, raadgevend ingenieur te Overveen.

Wilt u meer weten of de jongens Grootegoed en hun daden in de oorlog? Klik dan  hier op "oorlogsherineringen" en klik aan op "Huize Jacqueline"
of kijk op: http://rees.bloemendaal.nl

Voor het realiseren van deze site is o.a gebruik gemaakt van de volgende informatie:

De Kroniek van mej. A. Nierhoff Bloemendaal 1940-1945.
uitgegeven n.a.v 60 jaar bevrijding en door de gemeente Bloemendaal in samenwerking met St. Bloemendaals Initiatief.

De Parel van Kennemerland "Bloemendaal van A tot Z"
van dhr. H. Pieterson. Verkrijgbaar op het gemeentehuis van Bloemendaal.

"Bloemendaal 40-45 een gemeente in de oorlogsjaren", uitgegeven door Stichting Ons Bloemendaal in het kader van 50 jaar bevrijding.

Ga nu terug naar Home en klik hier op 1939 of op Home