
1940 - 1945
Duitse overheids- en andere instellingen, die gevestigd waren in de gemeente Bloemendaal.

In de lommerijke gemeente Bloemendaal waren tijdens de oorlog diverse Duitse overheidsinstellingen, afdelingen daarvan en overige bedrijven gevestigd midden tussen de bevolking. De gemeente Bloemendaal lag zeer gunstig midden in bossen en duinen en op 5 km vanaf de zee. Twee vijandige werelden leefden geheel langs elkaar heen vanaf 17 mei 1940 t/m 5 mei 1945. Welke instellingen waren dat? Aan de hand van betrouwbare gegevens wordt dit op deze pagina toegelicht.
Afdeling Duitse Zaken te Overveen.

21 november 1940: De gemeente Bloemendaal huurt aan de Julianalaan 38 een perceel voor het vestigen van de afdeling Duitse Zaken.
Bloemendaalseweg 188 te Overveen.
1 april 1942: De afdeling Duitse Zaken, gevestigd geweest aan de Lindelaan (Julianalaan) 38 te Overveen, verhuisd naar de Bloemendaalseweg 188. Hier is ook het distributiekantoor gevestigd.
1 april 1944: De afdeling Duitse Zaken gevestigd aan de Bloemendaalseweg 188 wordt overgeplaatst naar het gemeentehuis. De distributiediens heeft het pand zelf nodig.
De Grüne Polizei te Bloemendaal.

Aanvankelijk werd Hotel Duin en Daal met rustgelaten.
Tussen 31 januari en 17 maart 1943 was de Grüne Polizei hier ingekwartierd inverband met het "wachtlopen".
2 februari 1943: De eerste executies vinden plaats in de duinen. Er worden bij het hotel 10 kisten afgeleverd. Kijk op de website op pagina 1943 en deze datum.
De Grüne Polizei was ook regelmatig aanwezig wanneer er executies waren in de duinen. Het hotel fungeerde als een soort samenkomst van Duitse autoriteiten voorafgaande aan die executies.
Tussendoor was het hotel gewoon geopend.
Op 11 september 1944 werd het pas gevorderd.
De Kriegsmarine te Overveen.

17 mei 1940: Huize Duinrust te Overveen wordt gevorderd. Hierin worden de Feldgendarmerie en de Kriegsmarine gevestigd.
1945: In de laatste weken van de oorlog verhuisde de volledige staf van de Kriegmarine van Utreecht naar Bloemendaal. Vice Admiraal Rudolf Stange was de baas van de overgebleven kustverdediging van Rottum tot Zeeland.
7 mei 1945: Huize Duinrust wordt noodgevangenis. Hier verblijven NSB-ers en handlangers in afwachting van hun proces. De Binnenlandse Strijdkrachten bewaken het gebouw.
Het bunkertje als beschermplaats voor luchtaanvallen stond bij de ingang van Duinrust.
De luchtfoto van na de oorlog laat zien hoe groot het complex is. Later zeer bekend geworden als het Marine Hospitaal. Midden rechts bij het voorpleintje staat de wachtpost (het bunkertje) dat is blijven staan tot het Marine Hospitaal gesloten werd.
De Luftwaffe te Bloemendaal.

Een luchtfoto uit beging 1945 van het Kerkplein. Het lange witte gebouw, hieronder uitvergroot was de telefooncentrale van de Luftwaffe.
1 juni 1940: Huize Wildhoef, net gereed als tehuis voor welgestelde ouden van dagen, wordt ontruimd. Hier worden gevestigd een afdeling van de Luftwaffe met telefooncentrale en de Kommandatur Bloemendaal.
De bewuste telefooncentrale van de Luftwaffe op het terrein van Huize wildhoef.
Duits Casino op de Hoge Duin en Daalseweg te Bloemendaal.

Villa Nistelrode: Hoge Duin en Daalseweg 23 Bloemendaal.
De villa werd in 1938 gebouwd. Vlak voor het uitbreken van de oorlog betrokken door de eigenaar P. de Jong uit Wormerveer.
Tijdens de bezetting werd de villa door de Duitsers gevorderd en ingericht als Casine voor Wehrmachtofficieren. Voor hun veiligheid werd het in camouflagekleuren geschilderd.
Na de oorlog is met behulp van zandstraling deze camouflage weer ongedaan gemaakt.
(tekst + foto afkomstig van Ons Bloemendaal).
Hotel Stein

Hotel Stein was gelegen aan de Bloemendaalseweg 186 te Overveen. Het hotel werd geëxploiteerd door de Duitse familie Stein. Het stond in de wijde omgeving bekend als het "Wehrmachtsverkehrlokal en eufenisme voor Bordeel. De nodige vergunningen die de familie Stein nodig had werden door de gemeente geleverd. Daar het geëxploiteerd werd door een Duitse familie is het nimmer gevorderd. Het hotel bleef open tot aan de bevrijding. Daarna kwam het in handen van de BS en heeft ook de beruchte familie Menten een korte tijd in het hotel doorgebracht nadat zij waren opgepakt.
Een soldaat van de Binnenlandse Strijdkrachten houdt de wacht bij het entree van Hotel Stein.
(foto genomen mei 1945).
Kinderheim te Bloemendaal.

2 februari 1942: De villa aan de Bloemendaalseweg 142 te Bloemendaal wordt in bezit genomen door W. Unger, "Beaudtragte der Reichscommissar" in de provincie Noord Holland.
3 februari 1943: W. Unger, Beauftragte der Reichscommissar verlaat de villa.
Korte tijd later wordt er het "Kinderheim" gevestigd. Hier bevielen, Nederlandse vrouwen die een relatie hadden met een Duitsesoldaat van hun kind.
De instelling wordt op 4 september 1944 ontruimd. Men dacht de geallieerden er aankwamen.
Begin april 1945 keren de ongehuwde moeders met hun kinderen terug.
29 mei 1945: Het voormalig "Kinderheim" nu onder de naam Kinderhuis wordt onder voogdij van de Raad voor Kinderbescherming te Haarlem geplaatst.
In februari 1946 verhuisde het Kinderhuis naar de Hazepaterslaan te Haarlem.
N.S. Frauenschaft - vormingsschool te Vogelenzang.

Een ansichtkaart van villa "Duinzicht". Thans staat hier het seniorencomplex "Beucken Haege".
1 april 1942 werd aan de Vogelenzangseweg 77 te Vogelenzang de vormingsschool van de N.S. Frauenschaft gevestigd. De buitenplaats wordt voor 5 jaar gehuurd met daarna recht van koop. De vormingsschool is geheel gebaseerd op het N.S. denkbeeld van vrouwen in de maatschappij, opvoeding en dienstbaarheid. De leerlingen droegen uniformen en waren herkenbaar aan dit embleem:
Radio en Telefooninstallatie op landgoed Elswout Overveen.

Landgoed Elswout.
Vanaf 20 mei 1940 is, met slechts een korte onderbreking, vrijwel het gehele buiten met bijbehorende duinen opgeëist en in gebruik genomen, terwijl voorts op last van de Duitse bezetter een aanvang is gemaakt met het inrichten van het herenhuis, stallen en poortgebouw voor militaire doeleinden.
16 juli 1942: De Duitser richten omstreeks deze tijd een groot en belangrijke telefoon- en radiocentrale op. Elswoutlaan en Duinvlietspad worden voor alle verkeer afgesloten.
Restaurant De Uitkijk en omgeving op het Kopje van Bloemendaal.

Toen nog Paviljoen "De Uitkijk" op de Hoge Duin en Daalseweg 6 te Bloemendaal.
De camouflage tekeningen van bomen zijn nog op het dak te zien. De foto is uit 1946. Er is weinig bekend wat er zich in de oorlog afspeelde. De geruchten gaan, dat de Duitser er hun paarden stalden en het gebouw een soort kantine was voor de daar gelegerde soldaten. Ook kan het gebruikt zijn als observatiepost en dat ligt meer voor de hand.
Tegenover het paviljoen was op het hoogste punt van 't Kopje een uitkijkpost voor de luchtbescherming gebouw en door de Duiters later omgebouwd tot een beton bunker.
De uitkijktoren zoals wij deze heden ten dage kennen. De oorsponkelijk bunker is nog duidelijk te zien.
Graag willen wij hierover meer weten over de functie van toen het paviljoen "De Uitkijk".
SS-hotel Van Oudst Het Raadhuis te Overveen.

22 mei 1940: Hotel "Van Oudst Het Raadhuis" op de hoek van de Bloemendaalseweg en de Zijlweg te Overveen wordt door de Duitsers gevorderd.
In het hotel worden voornamelijk SS-ers ondergebracht. Er zijn aanwijzingen, dat er naast de hotelfunctie het hotel ook een functie hand bij de regionale kustverdediging. Het gebouw en de omgeving werden beschermd door een afweergeschut dat op het platte dak van Zijlweg 6 stond.
Volgens ooggetuigen is er nimmer een schot gelost.
22 september 1944: Hotel "Van Oudst Het Raadhuis" wordt als gemeentelijk noodziekehuis ingericht. Deze functie blijft het houden tot medio juni 1945.
(deel bronvermelding: Ons Bloemendaal).
Transport en bouworganisatie TODT te Bloemendaal.

Villa "Eben na Haezer" aan de Bos en Duinlaan 2a. Zetel van de Organisation TODT ( OT).
Deze organisatie voerde alle transport en bouwopdrachten van de Wehrmacht uit. Vanaf 1942 werden ook naast de vrijwilligers veel dwangarbeiders gebruikt. Fritz Todt waar de organisatie in 1938 naar vernoemd was, werd in 1933 benoemd tot "Generalinspektor für das Deutsche Strassenwesen". In 1942 overleed hij en werd opgevolgd door Albert Speer.
In Nederland was de OT zeer actief. Zo'n 60.000 burgers hebben bouw- en graafwerkzaamheden voor de OT moeten verrichten. Vanaf 1942 werd vanuit de villa aan de Bos en Duinlaan 2a te Bloemendaal - voor onze kust - de opbouw van de Atlantikwall begeleid en bekende bedrijven uit de omgeving werkten hier al of niet gedwongen aan mee.
Het is niet precies bekend wanneer de OT Bloemendaal heeft verlaten. Dit wordt nog uitgezocht.
Bouwkundig Ingenieur Jan Witteveen:
Woonachtig aan de Zomerzorgerlaan 20 te Bloemendaal. Was lid van de NSB, maar bedankte in 1935. Na de inval werd hij opnieuw lid en was korte tijd plaatsvervangend blokleider in Bloemendaal.
Zijn persoonsbewijsnummer was: 0012219 uitgereikt in 1941.
Werd o.a. leraar aan de MTS te Haarlem. Of hij daarnaast actief geweest is voor de "OT" is nog niet bekend. Witteveen wordt onmiddelijk na de bevrijding gearresteerd en ruim een jaar geïnterneerd. Zijn zaak kwam niet voor het tribunaal. Hij werd voorwaardelijk buiten vervolging gesteld met verlies van kies- en andere rechten voor 10 jaar.
Op 14 september 1949 verhuisd hij naar Maastricht en wordt assistent bij architect Boosten.
KLIK hier op HOME en keer terug naar de website.