Het jaar 1940.

Eind april 1940: Door de dienst Publieke Werken worden tafels, banken en strozakken gemaakt om eventueel gebruikt te worden voor onderbrenging van geëvacueerden te Bloemendaal.

09 mei 1940: Een afdeling cadetten van de Koninklijke Militaire Academie te Breda, bezet de werf van Publieke Werken, de watertoren, de Zeeweg en de Brouwerskolk. Zij worden gelegerd in de garage en de gangen van het bureau Publieke Werken.

14 mei 1940: De bezetting van Publieke Werken wordt opgeheven.

17 mei 1940: Publieke Werken wordt bezet:
Twee dagen na de capitulatie kwamen de Duitse troepen onze gemeente binnen en zij bezette vrijwel direct het terrein en de gebouwen van Publieke Werken.
Het schaftlokaal wordt gevorderd en uit de grote garage worden gereedschappen en andere materialen weggevoerd.

Juli 1940: Wegens gebrek aan thee wordt door de Plantsoenendienst Lindebloesem geplukt en gedroogd, waarna deze door de afdeling Sociale Zaken aan verzoekers wordt verstrekt.

19 september 1940: In verband met de verkeersveiligheid (er branden geen lantarens meer) worden trottoirbanden wit geschilderd, de bomen krijgen een witte band en hier en daar wordt verlichting aangebracht die oplicht als je komt aanrijden.

24 oktober 1940: Er werd wat afgepikt en verduisterd. De directeur van Publieke Werken deelt aan de burgemeester mee, dat verschillende bordjes van de Duits Wehrmacht verdwenen zijn en juist in de gemeente Bloemendaal het meest. (Er zal wat afgeniffeld zijn door de "daders").

Het jaar 1941.

Publieke Werken Bloemendaal. een overzichtsfoto uit 1941.
Op de voorgrond een groepje Duitse militairen.

De Kennemerweg in Bloemendaal.

14 april 1941: In verband met regelmatig luchtalarm worden op de Kennemerweg mansputjes gegraven. Je kan hierin schuilen bij luchtalarm.

1 augustus 1941: De burgemeester moet op last van de Polizei-offizier der Ordnungspolizei te Haarlem, op het Bloemendaalse strand borden laten plaatsen met daarop de tekst "Voor Joden verboden het strand  strand te betreden".

Naast het strandverbod verschenen overal in de gemeente borden met voor Joden verboden erop.
Parken, bossen en duinen waren verboden voor Joden. Dit was niet alleen in onze gemeente maar door heel Nederland kwamen die borden. Ook openbare gelegenheden vielen hieronder.

Alle horecabedrijven die niet gevorderd waren waren ook verboden voor Joodse ingezetenen.  Op het niet plaatsen van zo'n bord stond een zware straf: het afnemen van je vergunning. Dit bord stond voor het raam van een café.

Het jaar 1942:

12 mei 1942: dhr Querner (NSBer)  houdt een lezing over de Nederlandse Volksdienst en Winterhulp voor het kantoorpersoneel van Publieke Werken. Verplichte kost. Men was aanwezig en aanhoorde het. Meer niet. Dezelfde lezig was reeds gegeven voor het kantoorpersoneel van het gemeentehuis. Ook kwamen er verplichte abonnementen op Nazi- en NSB lektuur.

2 september 1942:

Publieke Werken en met name de Plantsoenendienst houdt toezicht bij het rapen door de schooljeugd van kastanjes, eikels en beukenootjes.
Ieder school krijgt zijn eigen inzamelingsgebied. van de noten wordt spijsolie gemaakt.

De scholen ontvingen een bonus in geld waarmee zij andere activiteiten voor de leerlingen konden ontplooien.

Het jaar 1943.

15 juni 1943: Inleveren van radiotoestellen en andere ontvangstapparatuur.

De Nederlanders waren niet gek. De oudste radio's werden ingeleverd. Velen dorsten het aan hun radio te verstoppen om zo toch nog naar Radio Oranje te luisteren. Werd je gesnapt dan volgenden geldboetes en gevangenisstraffen.

Op de zolder van Publieke Werken stonden, keurig van label voorzien, de door de burgers ingeleverde radio's en andere radio-ontvang of zend apparatuur. 

6 september 1943: In hotel Vreeburg aan het Kerkplein te Bloemendaal wordt voor het voltallige personeel in gemeentedienst een toespraak gehouden door dhr. van Kampen. Het thema is:

Het Nederlandse Arbeidersfront en waarom aansluiting daarbij? .

De zaal was met propaganda-doeken en planten versierd.

Het jaar 1944

Bij gebrek aan benzine was men op mankracht aangewezen. Hier trekt het personeel "openbare voorzieningen" eigenhandig de vrachtwagen met materialen.

4 januari 1944: De ambtenaar bij Publieke Werken, T. de Jong, aangewezen voor de Arbeidsdienst in Duitsland, duikt onder in Friesland.

 9 - 15 februari 1944: In deze periode worden de gevorderde radiotoestellen, die opgeslagen waren op de zolders van Publieke Werken vervoerd doro de fa. Kühne & Nagel uit Amsterdam / Rotterdam naar één der concentratiemagazijnen in het district Haarlem (Vroom & Dreesman) overgebracht.

Juli 1944: Ontzoding van gras- en voetbalvelden in de gemeente.

De Duitse Wehrmacht vordert bij de gemeente Bloemendaal 40.000 m2 graszoden voor eigen voorziening. Voorbeelden zijn; Park Duin en Daal 2000 m2. Wildhoefplantsoen 4000 m2. Station Bloemendaal 3360 m2. De Bloemendaalse Voetbalclub moet 8000 m2 afstaan.
De graszoden worden op de daken van noodgarages gelegd om vanuit de lucht geen voertuigen waar te nemen.

Plantsoen, parken en privé gazons sneuvel onder deze Duitse verordening. Er vindt ook een grote bomenkaalslag plaats. De graszoden werden o.a. gebruikt om ingangen van bunkers te camoefleren zoals hier op Leyduin.

28 juli 1944: De jeugd maakt de mansputjes onklaar. De burgemeester doet een dringend beroep op de burgers om medewerking te verlenen tot het tegengaan van het onbruikbaar maken van de schuilgaten. de 2700 schuil- of mangaten worden dagelijkse gecontroleerd door 5 gemeente werklieden en zo nodig weer hersteld.

1 augustus 1944: 15 gemeentewerklieden gaan aardappelen rooien. Er worden aardappelen gerooid door vijtien gemeente werklieden op de doro de gemeente gehuurde grond te Heemstede/Bennebroek. Het terrein is 2o ha. groot en geschikt voor groente en aardappelen ter aanvulling van de voedselvoorziening.

15 september 1944: Gasloze uren treffen de huishoudens. Er wordt door het gasbedrijf alleen nog gas geleverd tussen 07.00 en 08.00 uur, tussen 11.30 en 13.00 uur en van 17.00 tot 19.00 uur. 

25 september 1944: Oproep tot zuinig met water! De toilet mag alleen in noodgevallen gebruikt worden en de tuin sproeien is al helemaal verboden.

6 oktober 1944: Gratis brandhout wordt beschikbaar gesteld op het landgoed Elswout. Publieke Werken stelt gratis handwagens beschikbaar. De rij mensen die hout komen halen staan vanaf de Zanderijvaart tot aan de RK Kerk in Overveen.

Het licht wordt afgesloten!

9 oktober 1944: Einde levering van electriciteit in de gehele provincie Noord Holland. De stroom gaat van het net af. Alleen ziekenhuizen, gaarkeukens en bedrijven die al of niet verplicht voor de Duitsers werken hebben nog stroom. 

De gaslevering wordt teruggebracht en wordt alleen nog geleverd tussen 11.30 en 12.30 uur en tussen 16.30 en 18.00 uur.

13 oktober 1944: Aankondiging einde levering van gas.

Het gas wordt afgesloten!

19 oktober 1944: De gaskraan gaat dicht. De bevolking is aangewezen op noodkachels of allesbranders. Hier moet vanaf heden op gekookt worden.

27 oktober 1944; Illegale houtroof in Aerdenhout en Vogelenzang. er komt een ernstige waarschuwing vanuit het gemeentehuis. Op last van de bezetter moeten bewoners de Plantsoenen Dienst helpen met her herplanten van nieuwe bomen.

VERBOD OP HOUTVERVOER BINNEN DE GEMEENTE!

Wordt men bij het houtroven betrapt dan volgt een boete van fl. 300,00 inbeslagname van het gereedschap en in uiterste geval een hechtenis van twee maanden.

PUBLIEKE WERKEN KAMPT MET MENSEN TEKORT!!!

Door de opgelegde werkzaamheden van de Duitsers aan het gemeente personeel dreigt een te kort aan arbeidsplaatsen. Het onderhoud aan de parken en plantsoenen ligt nagenoeg stil, aan wegenonderhoud wordt niet veel meer gedaan en aan de reinigingsdienst wordt bijna niets meer gedaan. Er moeten autoschuilplaatsen gemaakt worden langs de belangrijkste wegen, in het totaal 300.

 
Autoschuilplaatsen tussen de bomen.

De bomen moeten zoveel mogelijk met een witte band omkranst worden en er moeten 4000 schuilgaten onderhouden worden. De Wehrmachtskommandant eist dat de autoschuilplaatsen voorzien worden van stapelzoden, maar waar halen wij dien vandaan? In juli zijn praktisch alle sportvelden en plantsoen en grote tuinen ontdaan van hun grasmat om deze zoden te gebruiken voor schuilplaatsen voor auto's Nu nog meer schuilplaatsen? En hoe zit het met vervoer? Er is immers geen benzine meer voorhanden? Ook het verkrijgen van witkalk wordt steeds moeilijker.

Het jaar 1945 - deel 1

26 januari 1945: De gemeente stelt weer hout beschikbaar. In verband met de razzia's zijn het vooral oudere mannen die hout komen halen, maar ook vrouwen en kinderen komen met allerlei soorten zelfgemaakte karretjes bij Publieke Werken.

3 februari 1945: op grote schaal komt houtroof voor. Geen boom is veilig. De Plantsoenendienst heeft haar handen vol aan het controleren. Wie betrapt wordt moet zijn kar en gereedschap inleveren.

18 februari 1945: Door verraad op de hoogte gebracht van verstopte voorraden bij Publieke Werken komen Duitse militairen onder aanvoering van de beruchte officier Fertig, op de gemeentewerf om een onderzoek in te stellen. Fertig wijst de juiste plaats aan en er wordt gevonden: 200 liter benzine en 600 liter stookolie. dit wordt door de Duitsers meegenomen.

26 februari1945: Opnieuw komt er een strenge verordening voor het kappen van hout. Gebleken is, dat langs wegen, straten, lanen en parken steeds meer bomen sneuvelen.

Begin april 1945: Een afdeling van de "ondergrondse"wordt op de gemeentewerf aan de Brouwerskolk ondergebracht.

17 april 1945: Er komt een plan ter tafel voor het reorganiseren van het Bloemendaalse Bos waar grote vernielingen hebben plaats gevonden.

30 april 1945: Twee vrachtwagens van de gemeente worden op de werf van Publieke Werken ingericht voor het vervoer van Zweeds wittebrood.

Het jaar 1945 - deel 2

Direct na de capitulatie werd begonnen met het herstel van het openbare leven.

7 mei 1945: Burgemeester den Tex keert terug op het gemeentehuis en neemt zijn taken weer op zich. 

De Openbare Diensten gaan aan het opruimen. De gemeente moet er weer bewoonbaar uit gaan zien.

Als eerste al die gehate Duitse borden worden weggehaald. Alleen de borden gevaar voor mijnen, munitie en andere explosieven blijven staan zolang dat nodig is. Wel in het Nederlands.

23 mei 1945: Er wordt weer stroom geleverd aan het gemeentelijk waterleidingbedrijf. De druk is weer normaal en de waterbesparing kan worden opgeheven.

25 juni 1945: Onder het motto

"DE REINIGING IS WEER PARAAT,
  GOOI UW AFVAL NIET MEER OP STRAAT"

wordt het huisvuil weer opgehaald.

De Plantsoenendienst:

Ook de Plantsoenendienst heeft haar handen vol aan het herplanten van bomen. Door brandstof gebrek in de laatste oorlogsmaanden waren heel wat bomen gesneuveld in de gemeente.

(l) Julianalaan in Overveen                              (r) Kleverlaan in Bloemendaal. 

De bevolking helpt de Plantsoenendienst een handje.

LEVERING ELECTRICITEIT WORDT HERVAT: 

17 juli 1945: Op beperkte schaal wordt de levering van electriciteit weer hervat.  Het rantsoen bedraagt per gezin per week; 1 kwu voor de heetwater bereiding ten behoeve van bad of douche, 40 kwu voor de keuken met een max. De levering start met 20 kwu per twee maanden. Langzaam herstelde ook de levering van electriciteit.

GASLEVERING WORDT HERVAT:

20 augustus 1945: Er wordt per heden weer gas geleverd tussen 11.00 en 13.00 uur en tussen 17.00 en 18.00 uur. Het gasrantsoen bedraagt per periode van 2 maanden 34 m3 voor een gezin van 2 personen. Voor elk gezinslid meer wordt dat verhoogd met 6 m3. Alleen wonende personen die zelf koken ontvangen 17 m3.

25 augustus 1945: Met ingang van heden wordt er weer de gehele dag gas geleverd. De druk is weer normaal. Het betekend echter niet het het gasrantsoen verhoogd wordt.

DE STRAATVERLICHTING GAAT WEER BRANDEN:

3 oktober 1945: Hedenavond wordt voor het eerst weer de straatverlichting ontstoken. Er zullen gedurende de winter 234 lampen branden, met uitschakeling van de verlichting tussen 24.00 en 04.00 uur. Tot de oorlog brandde hier in de gemeente de gehele of halve nacht 1486 lantarens. Met is drkdoende met het herstel van de gehele straatverlichting, maat het begin is er.

Het weer branden van de straatverlichting werd algemeen beschouwd als het echte einde van de oorlog.

KLIK hier op   HOME   en keer terug naar de website.