1940 - 1945
Ga terug naar het jaar 1943
HET JAAR 1944
1944: Het laatste hele oorlogsjaar
In dit jaar komt de grote ommekeer al moeten wij wel wachten tot 6 juni "D-DAY". Duitsland wordt platgebombardeerd, alle grote en kleine steden staan in brand of zijn al tot puin. In ons hart juichen wij als we de vliegtuigen horen overkomen. In de gemeente Bloemendaal wordt de situatie steeds grimmiger. Versperringen door de hele gemeente en niets functioneert meer. De Atlantikwall wordt gebouwd en daarvoor wordt veel gesloopt. In Zandvoort gaat de hele boulevard plat en de straten er achter tot bijna aan de kern van het dorp. De spoorwegstaking verlamde de voedsel- en goederen transporten. Men ging een onzekere tijd te gemoet.
De gemeente Bloemendaal
In november moet op last van de bezetter geëvacueerd worden. De chaos is compleet. De voedselvoorziening gaat zienderogen achteruit. Wie een tuin heeft en deze al omgezet had in een moestuin kon nog iets van variatie brengen in het dagelijkse eten. Wel moest je je tuin goed bewaken want er werd als raven gestolen en niet alleen door mensen die honger leden!
AANLOOP NAAR DE VOLLEDIGE CHAOS>>>>>!
Ook de laatste nog aanwezige telefoons worden uit de huizen en kantoren gehaald.
Januari: Op last van de Duitse Wehrmacht worden de nog functionerende telefoons in de gemeente afgesloten. Een maand later worden de telefoons uit de huizen en kantoren gehaald.
1 januari: Jachtopziener Jacob van der Wolff oud 44 jaar en werkzaam bij de Erven Van der Vliet-Borski te Overveen, doch door opvordering van de Duitse Wehrmacht al 3 jaar rechtstreeks in dienst van de Duitser wordt door een schot in het hoofd tijdens een drijfjacht, dodelijk getroffen. De kogel is afkomstig van een militair die aldaar zich met enkele anderen schuldig maakten aan het vangen van wild.
MAUERMUUR en TANKGRACHT
De werkzaamheden, om aan de west en noordzijde van de stad Haarlem (van de grens van Aerdenhout-Heemstede via de Houtvaart en verder langs de Delft en de Jan Gijzenkade naar het Noorder Buiten Spaarne) vestinggrachten te maken worden voortgezet. Hier en daar worden huizen afgebroken en bij toegangswegen ( Zijlweg, Lindelaan (Julianalaan), Kleverlaan, Jan Gijzenkade en later de Wagenweg) worden muren opgetrokken, waartussen als het nodig is een afsluiting gemaakt kan worden.
Afbraak ten gunste van de Mauermuur, de tankgracht en een beter schutsveld, aan de Kleverlaan te Bloemendaal tussen spoorwegovergang en huidige Randweg. Op de achtergrond de daken van de HBS aan de Verspronckweg.
Mauermuur met doorgang. Deze foto is vermoedelijk genomen bij de overgang van de Kleverlaan grens Haarlem - Bloemendaal mei 1945.
Een luchtfoto genomen boven de Vlaamseweg te Haarlem met de Mauermuur op 26-2-1945. Met dank aan het Haags Bunker team.
Dit is de doorgang Vlaamseweg vanaf de straatzijde gezien en is gemaakt op 13 mei 1945.
4 januari: De ambtenaar bij Publieke Werken T. de Jong, aangewezen voor de arbeidsinzet in Duitsland, duikt in Friesland onder.
5 januari: De adj.commies 2de klasse van het gemeente secretariaat L. Post vertrekt voor de arbeidsinzet naar Duitsland. Hij wordt als kantoorbediende te werk gesteld in Halle bij Leipzig bij een spaarbank.
12 januari: Er komt een tweede distributie-stamkaart met betere waarborgen en minder gevoelig voor vervalsing.
Een tweede ambtenaar werkzaam bij de afdeling onderwijs op het gemeentehuis wordt eveneens naar Halle uitgezonden voor de arbeidsinzet
15 - 22 januari: Deze periode staat in het teken van de distributie-stamkaarten. Er zijn veel overvallen en alles wordt in het werk gesteld om waarde transporten te beveiligen. Postkantoren krijgen speciale instructies en overal waar mogelijk is politiebewaking.
ARRESTATIE BURGEMEESTER VAN BLOEMENDAAL:
31 januari: Burgemeester Zigeler wordt 's middags kwart voor vijf gearresteerd op het raadhuis. Hij wordt over gebracht naar de Euterpestraat te Amsterdam doch 's avonds weer vrijgelaten.
De arrestatie geschiedde in verband met de inlevering van het radiotoestel van dhr. Huyink nà diens inhechtenisneming door de Sicherheitzpolizei. Ook de hoofdcommies van het secretariaat wordt gearresteerd en via de Smedestraat naar de Euterpestraa te Amsterdam gebracht, doch die zelfde middag weer vrij gelaten. Ook dit had te maken met het inleveren van het radiotoestel van dhr. Huyink.
Februari algemeen:
Van de gemeente Bloemendaal en verschillende inwoners wordt door de Duitse Wehrmacht 38 km prikkeldraad en 5 km gladdraad gevorderd die gebruikt worden voor wegversperringen en afzettingen.
5 februari: Vanaf heden worden inwoners van de gemeente gevorderd voor het verrichten van graafwerk enz. bij de bouw van versterkingen.
9 - 15 februari: In deze periode worden de gevorderde radiotoestellen, die opgeslagen lagen in het gebouw van Publieke Werken vervoerd door de fa. Kühne & Nagel te Amsterdam/Rotterdam naar één der concentratiemagazijnen in het district Haarlem t.w Vroom & Dreesmann.
21 februari: De huizen op de Lindelaan (Julianalaan) 6 en 8 te Overveen worden licht beschadigd door een niet ontplofte granaat.
24 februari: dhr. Theodorus Piet Buytendijk, oud 37 jaar, wonende aan de Tollenslaan 9 te Aerdenhout overlijd in Nijmegen t.g.v het bombardement op die stad op 22 februari.
16 maart: de Beauftragte voor Noord Holland bericht, dat het café "Het Ronde Huis" aan het eindpunt van de Zeeweg om militaire redenen zal worden afgebroken.
Café "Het Ronde Huis" aan de kop van de Zeeweg te Bloemendaal aan Zee wordt afgebroken om militaire redenen. De tekst onder de foto verklaard de bouw en de geschiedenis van dit paviljoen.
Op 23 maart wordt het gebouw gevorderd en op 22 april daarop volgend afgebroken.
22 maart: Opnieuw wordt een ambtenaar van de gemeente gearresteerd. Ditmaal was het dhr. J.H., Martens van de afdeling registratie. Hij wordt van zijn bed gelicht en overgebracht naar de Smedestraat op last van de Sicherheitsdienst.
25 maart: dhr. J.H. Martens komt weer op vrije voeten.
30 maart: Voor het verrichten van rij-werk voor de Duitse Wehrmacht worden 10 stuks paarden en wagens gevorderd bij inwoners.
1 april: De afdeling Duitse zaken gevestigd in het perceel Bloemendaalseweg 188 woord ook de distributiedienst zit wordt overgeplaatst naar het gemeentehuis daar de distributiedienst de ruimte zelf nodig heeft.
Wielerwedstrijd op het Kopje van Aerdenhout.
"Klaaaaaar voor de start..........."
Op het Kopje van Aerdenhout werd een wielerwedstrijd georganiseerd. Even de oorlog vergeten. Het is eind april, maar de juiste datum in onbekend.
(bronvermelding
"www.Dagboek 1940")
22 april: De reeds eerder genoemde afbraak van café "Het Ronde Huis" aan de kop van de Zeeweg is voltooid. Na de oorlog was nog lange tijd de trap die naar het paviljoen voer zichtbaar.
REGIONAAL!
N.S.B bijeenkomst te Haarlem
6 mei - Regionaal:
In het Concergebouw van Haarlem vindt een massa bijeenkomst plaats van Duiters en NSB-ers. Anton Mussert spreekt. De leuze is: "Kennemerland in Musserts hand". Niet veel later viel Mussert bij de Duiters uit de gratie en ook Der Führer had het vertrouwen in hem opgezegd.
Het kustgebied verandert in een vesting. Zandvoort is aan de zeekant grotendeels afgebroken. Alle hotels, restaurants en woonhuizen zijn gesloopt tot bijna aan de dorpskern toe. De Atlantikwall is een feit.
Vogelenzang: Tweede evacuatie.
11 mei: Alle huizen aan de Bekslaan en aan de Vogelenzangseweg tussen de bekende "S" bocht en de Graaf Florischool moeten worden ontruimd. Er worden Waffen-SS-troepen ondergebracht. In deze tijd worden in Vogelenzang overal bunkers gebouwd. De Stellungbaustelle is ondergebracht in perceel 44 aan de Vogelenzangseweg.
27 mei: Vanaf heden worden in deze gemeente arbeidskrachten gevorderd door de Duitse Wehrmacht ten behoeve van het "Sonderbauprogramma" en worden tewerk gesteld in De Kooy, Koedijk, Castricum om een paar plaatsen te noemen.
RADIO ORANJE..................!
Via Radio Oranje volgen de berichten in geheimcode zich op. Men voelt dat er wat te gebeuren staat, maar de omvang wordt pas enige dagen later duidelijk.
Juni: ALGEMENE BEKENDMAKING:
De burgerij wordt gerust gesteld, dat als er door oorloghandelingen geen water meer zou zijn men gebruik kan maken van pompen. Er komt een samenwerking met de omliggende gemeenten Haarlem, Velsen en Zandvoort. Er zijn in alle wijken pompen aanwezig en van gemeentewegen worden kosteloos chloortabletten beschikbaar gesteld ter ontsmetting van het water.
Te Vogelenzang wordt het schijnvliegveld door de Duitsers ontruimd.
1 juni: Aan de laatste vrouwelijke brievenbestellers wordt eervol ontslag verleend.
G R O O T E U R O P E E S N I E U W S:
D-DAY.......... 6 JUNI 1944. Eindelijk is het dan zover. Het gonsde al van de geruchten. De illegale pers, de radio, ja iedereen zat al dagen op het moment te wachten en dan op 6 juni 's morgens vroeg landen de eerste geallieerden op het strand van Normandië. De bevrijding van Europa is begonnen.
WANNEER ZIJN DE GEALLIEERDEN IN NEDERLAND?
Dat is de vraag, niemand weet welke ontwikkelingen gaan volgen.
6 juni: Evenals in vele wijken van Haarlem wordt ook in deze gemeente de Haarlemse Courant met een geheel clandistiene inhoud verspreid.
16 juni: Ook dit jaar worden de hoofden der scholen verzocht een oproep te doen aan de jeugd om mee te helpen met de oogst.
Ontzoding van gras- en voetbalvelden en plantsoenen.
Juli: De Duitse Wehrmacht vordert van de gemeente Bloemendaal de ontzoding van 40.000 M2 oppervlakte ter voorziening in haar eigen behoefte aan graszoden. Behalve parken, plantsoenen en sportvelden worden ook particuliere gronden aangewezen waar onder: "Bloemenheuvel", "Overbeek" (Bloemendaalseweg) en "De Beek" aan de Busken Huetlaan. Voorbeeld: park Duin en Daal 2000 m2, Wildhoef Plantsoen 4000 m2, Station Bloemendaal 3360 m2 en van het terrein van de Bloemendaalse Voetbal Club 8000 m2.
Meerdere plantsoen-, parken en privé gazons in de gehele gemeente sneuvelen aan deze ontzoding.
4 juli: De aannemer van Wehrmachtswerken W.A. Christiaans treedt in het huwelijk met mej. C. de Bruin. Er zijn bij de voltrekking geen familie of belangstellenden aanwezig. De bruidegom verschijnt in rok-kostuum en de bruid in een donker mantelkostuum en is getooid met een prachtig bruidsbouquet. (Christiaans was ondermeer aannemer voor de verbreding van de Delft tot tankgracht).
Gemeente Bloemendaal algemeen:
Hier gaan afbraak en opbouw vestingwerk hand in hand.
7 juli: Het baanvak Overveen - Zandvoort wordt opgebroken en de trein rijdt - na een korte onderbreking - niet verder dan tot Overveen.
Station Zandvoort. De foto is wat onduidelijk, maar je kan goed zien dat alles gesloopt is. Op de achtergrond zijn ook al alle huizen en hotels inmiddels afgebroken t.b.v de Atlantikwall. Gelukkig is het station gespaard gebleven door de slopers.
Onze kuststrook is inclusief de omliggende dorpen veranderd in een vesting.
Grote radarpost in de duinen tussen IJmuiden en Zandvoort.
(foto mei 1945)
Dit radarsysteem heette Würtzburg. Dit type staat nu nog in Drente. Informatie is terug te vinden op Google. De maker van de foto is dhr. P. Dijkstra.
VERDERE AFBRAAK IN DE GEMEENTE:
14 juli: Van de Beauftragte van de Rijkscommissaris voor de provincie Noord Holland wordt bericht ontvangen dat op de volgende lokaties huizen en percelen moeten worden ontruimd om vervolgens te worden afgebroken!
Overveen: voor 24 juli, Prins Hendriklaan (evenzijde) de no's 58 t/m 168, Adr. Stooplaan (onevenzijde) de no's 27 t/m 39, Lindelaan (Julianalaan) (onevenzijde de no's 123 t/m 135.
Aerdenhout: Zandvoorterweg (evenzijde) de no's 80 t/m 90, (onevenzijde) de no's 115, 117, 143, 147 t/m 159. Zonnebloemlaan no. 1
Vervolg afbraak opdrachten:
Overveen: Adr. Stoopplein 128 (gebouw Kennemer Lyceum), Adr. Stooplaan de no's 132 t/m 140. Prins Mauritslaan 125,
Aerdenhout: Houtvaartkade de no's 30 t/m 60, Anjelierenlaan 5, 7, 8, 10 en 12. Rijnegomlaan no. 64,
De woningen te Aerdenhout moeten alle op 31 juli a.s ontruimd zijn.
Aanvankelijk was ook het Stoopsbad aangewezen om gesloopt te worden, maar de Duitsers voerden het van de lijst af omdat zij er een vesting van wilde maken.
17 juli: In de week van 17 t/m 24 juli worden maatregelen genomen voor onderbrenging van gezinnen uit de percelen te Overveen en Aerdenhout die op last van de Duitse autoriteiten moeten worden afgebroken.
Uiteindelijk bleef de afbraak van huizen en percelen gelukkig beperkt
Behalve de woningen Zandvoorterweg 115 t/m 159 en Zonnebloemlaan 1 is het echter niet tot verdere afbraak gekomen.
23 juli: De percelen Joh. Verhulstweg no's 33, 35 en 36 worden door granaatontploffingen licht beschadigd.
28 juli: De burgemeester van Bloemendaal ontvangt klachten dat de jeugd de schuilkuilen onklaar maken. Hij doet een dringend beroep op de ingezetenen om medewerking in het tegen gaan van het onbruikbaar maken van de kuilen desnoods handelend optreden. De 2700 schuilkuilen of mangaten worden dagelijks door 5 gemeente werklieden gecontroleerd en zo nodig in orde gemaakt.
Schuilkuilen of mangaten hier in onderhoud aan de Kennemerweg te Bloemendaal.
BOMEN VORDERING IN DE GEMEENTE BLOEMENDAAL:
31 juli / begin augustus vordert de Duitse Wehrmacht hout voor palen o.a voor het maken van de zg. Rommel-asperges, houten palen die op sportvelden en grote openbare plekken in de grond worden gestoken om te voorkomen, dat er vliegtuigen cq parachutisten kunnen landen.
Van de landgoederen Leyduin, Vinkenduin en van particulieren aan de Slingerweg, Bentveldsweg, Zwarteweg en Hoge Duin en Daalseweg worden in totaal 1100 bomen gevorderd.
1 augustus: Vijftien gemeentewerklieden gaan aardappelen rooien op de door de gemeente te Heemstede/Bennebroek gehuurde gronden, groot 20 ha, voor groente- en aardappelteelt ter aanvulling van de voedselvoorziening.
Op het landgoed "Lindenheuvel" in Bloemendaal woont de Zwitserse familie Burdet. dhr. R. Burdet heeft evenals in 1943 een verzoek in gediend om op deze dag de Nationale Zwitserse Feestdag te vieren. Het verzoek wordt ingewilligd met uitzondering van het ophangen van de nationale Zwitserse vlag en de 22 vlaggetjes van de cantons.
5 augustus: Er is bij de bezetter en te kort aan schrijfmachines. Het verzoek aan particulieren om schrijfmachines beschikbaar te stellen cq te verkopen heeft niet de gewenste gevolgen. De bezetter gaat nu bij overheidsinstellingen en bedrijven schrijfmachines vorderen. Ook bij de gemeente Bloemendaal wordt een schrijfmachine gevorderd.
8 augustus: De eerder aangekondigde afbraak van percelen aan de Zandvoorterweg is begonnen. eind augustus moet het werk voltooid zijn.
15 augustus: De op 1 juni 1940 gevorderde nieuwbouw van huize "Wildhoef" te Bloemendaal worden heden vrijgegeven met dienverstande dat er geen particulieren op het terrein worden toegelaten.
16 augustus: Vanuit London, via Radio Oranje komt de mededeling, dat de burgemeesters gelast de Duitse opdrachten niet uit te voeren, die het oproepen van ingezetenen tot het verrichten van arbeidsprestatie ten gunste van de vijand inhouden. De Nederlandse Regering in London heeft het overheidspersoneel herhaaldelijk gelast alles na te laten wat voordeling kan zijn voor de vijand. De burgemeesters behoren daar ook onder en dienen het voorbeeld te geven.
23 augustus: De onderwijzer aan de Vondelschool E.F. Gottschal wordt door de Sicherheitspolizei in Haarlem in arrest gesteld en 26 augustus d.a.v naar Amsterdam overgebracht.
29 augustus: Bij besluit van de Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandse gebied wordt met ingang van 13 augustus jl ontslag verleend aan de Majoor-titulair der gemeentepolitie A. Hiemstra te Bloemendaal. Bij dit ontslag is mede bepaald, dat majoor Hiemstra zo spoedig mogelijk dient te verhuizen naar een gemeente in een van de oostelijke provincies. Voorts moeten alle uniformkleding en wapens van majoor hiemstra worden ingenomen.
31 augustus: Met de afbraak van de woning Zonnebloemlaan 1 wordt begonnen.
September 1944
Deze maand wordt een aanvang gemaakt met het verbreden en verdiepen van de vijver langs de Willem de Zwijgerlaan voor het maken van een tankgracht vanaf de Delft door de Waldeck Pyrmontlaan en Willem de Zwijgerlaan tot aan de spoorlijn Haarlem-Zandvoort. Alle bomen worden geveld.
De tankgracht tussen Lindelaan (Julianalaan) en de Delft. Wij kijken richting Kleverlaan in Bloemendaal. 1944
GERUCHTEN en nog eens GERUCHTEN!!!!
4 september: In Aerdenhout worden door de Duitse Wehrmacht vrachtauto's, fietsen en zelfs damesfietsen gevorderd. Op het station van Aerdenhout wordt een personentrein gevorderd.
In de gemeente Bloemendaal begint de ontruiming van verschillende grote gebouwen die door de Duitse Wehrmacht in gebruik zijn t.w "Duinrust" in Overveen, "Wildhoef" en "Eben Haezer" alsmede het Tehuis voor kinderen van ongehuwde moeders " Kinderheim" aan de Bloemendaalseweg 142. 's Avond om 20.00 uur trekt een grote colonne tanks, Wehrmacht wagens van "Wildhoef" langs de Bloemendaalseweg in zuidelijke richting verder.
ZELFMOORD: Het N.S.B.-gezin W. Ennik wonende aan de Mr. Enschedéweg 16 te Aerdenhout komt door zelfmoord om het leven ( man, vrouw en dochter van 14 jaar).
De bevolking moet om 21.30 uur binnen zijn, dan begint de Spertijd.
Vogelenzang
4 - 5 september: In deze nacht hebben SS-troepen alle huizen aan de Bekslaan en de Vogelenzangseweg ontruimd.
5 SEPTEMBER "DOLLE DINSDAG"
5 september: "Dolle Dinsdag", het gonst van de geruchten, dat de bevrijders in aantocht zijn. Reden voor de NSB en meelopers alsmede Duitsers om de benen te nemen.
Vluchtende Duitsers en NSB-ers met hun aanhang hier voor het station van Haarlem.
Na het bekendmaken van de uitzonderingstoestand voor de nog bezette Nederlandse gebieden door de Rijkscommissaris gaan de Duitser door met ontruimingen. Volgeladen bussen en auto's rijden door de gemeente. De Duitsers gelasten de burgers die voorbij lopen mee te helpen met inladen. Wie dit weigert krijgt een pistool onder zijn of haar neus. In Vogelenzang verlaten de leerlingen van de Vormingschool der N.S.Frauenschaft villa "Duinzicht"aan de Vogelenzangseweg no. 77. Biljetten met de vermelding van de uitzonderingstoestand worden door de hele gemeente opgeplakt. De bevolking moet om 20.00 uur binnen zijn.
Burgemeester Zigeler benoemt tot wethouder van deze gemeente dr. R. G. de Gelder te Overveen. De nieuw benoemde wethouder verlaat met andere NSB-ers de gemeente. Algehele paniek onder de bezetters, de NSB en de meelopers.
Op de Wagenweg in Haarlem staan velen te wachten op de komst van de geallieerde troepen. Hier en daar steekt men een Nederlandse vlag uit.
Alles blijkt loos alarm en de bezetter keert terug. Het regime wordt verhard en het westen moet nog wachten tot mei 1945.
6 september: In de gemeente Bloemendaal worden de ingezetenen H. de Roos, Mr. Th.H.M. Verspyck en B. Dekker in arrest gesteld wegens het plaatsen van vlaggenstokken in hun voortuin.
8 september: Burgemeester Zigeler laat een bode het portret van N.S.B. leider Mussert van zijn kamer verwijderen en geeft het in bewaring.
11 september: Huizen in brand als men niet meewerkt!!!
Van de Wehrmachtskommandatur komt een schrijven binnen over voorgekomen beschadigingen aan z.g dekkingskuilen en het strooien van spijkers en glasscherven op de verkeerswegen door onverantwoordlijke elementen teneinde het verkeer van de Wehrmacht systematisch te hinderen. De burgemeesters krijgen de opdracht burgerpatrouilles in het leven te roepen die dag en nacht waken voor sabotage. Bij niet nakomen van dit bevel worden als représaille huizen in brand gestoken in de gemeente die voor de bewaking verantwoordelijk zijn. In onze gemeente wordt de bestaande bewakingsdienst tegen sabotage uitgebreid. De bewakingsdienst hebben een Ausweis, band om de arm en het recht een gummiknuppel te dragen.
Wegens het inorde brengen van vlaggen en het hebben van een radiotoestel wordt dhr. B.G. Krusemeijer, directeur van hotel Duin en Daal in opdracht van de Feldgendarmerie overgebracht naar Haarlem. Als straf wordt Hotel Duin en Daal gevorderd door de Wehrmacht.
FIETSENVORDEREN:
's Avonds wordt de Lindelaan (Julianalaan) afgezet en worden aan huis en op straat fietsen gevorderd.
14 september: De oud-burgemeester van Bloemendaal Jhr. Mr. C.J.A den Tex is als gijzelaar uit St. Michels Gestel naar huis teruggekeerd.
Ter besparing van brandstof mogen wasserijen geen was meer aannemen. Enkele wasserijen besluiten nu de was koud te wassen en winddroog af te leveren.
FIETSEN VORDERING:
Ook deze avond worden huis aan huis fietsen opgehaald. De Duitse milairen houden fietsers aan en zij die niet stopen worden door waarschuwingsschoten tot stoppen gedwongen.
15 september: Gasloze uren treffen het huishouden. Er wordt alleen nog gas geleverd tussen 07.00 - 08.00 uur, 11.30 en 13.00 uur en 17.00 - 19.00 uur. (zie verder onder de link keuken in oorlogstijd)
LANDELIJKE INFORMATIE:
17 september
De Slag om Arnhem vindt plaats. Ook bekend onder de naam: Operatie Market Garden"
Zuid Nederland was al bevrijd en men probeerde nog voor de winter het westen van het land te bevrijden.
LANDELIJKE INFORMATIE: SPOORWEGSTAKING!!!!!!!
17 september: Via Radio Oranje komt het codebericht binnen:
"DE KINDEREN VAN VERSTEEG MOETEN ONDER DE WOL"
en dat betekent, dat de Nederlandse Spoorwegen gaan staken. De Duitse bezetter had al gewaarschuwd, dat dit ernstige gevolgen zou hebben voor de voedselvoorziening en goederentransport. Toch zette de staking door. Overal werden vitale delen van het spoor gesaboteerd om te voorkomen, dat er nog treinen konden rijden. De Duitsers zette Duits spoorwegpersoneel in die gingen samenwerken met het NSB-personeel van de NS en handlangers. Van de een op de andere dag reden er geen treinen meer. De Duitsers gingen over tot stroomonderbrekingen waardoor ook het tramvervoer stil kwam te liggen. Het nog bezette deel van Nederland was aangewezen op de fiets, als die al niet was ingepikt en op de benenwagen en dat betekende lopen.
Direct na het afkondigen van de Algemene Spoorwegstaking werd het stationsgebouw in Vogelenzang ontruimd door de chef en andere bewoners. Deze doken daarna onder zoals dat in het gehele land plaats vond. De heer Lou van Emmerik vermeld bij deze info niet, dat hij de zoon van de chef is.
17 september: De bad- en zweminrichting "Stoops Bad" wordt heden gesloten.
19 september: EVACUATIE !!!
Vanaf vandaag tot en met 22 septeber worden alle wijken in Bloemendaal en Bloemendaal-Noord (Santpoort Station) geevacueerd.
Kijk op de link Dagelijks leven en klik op evacuatie voor meer foto's en informatie.
Meer dan 80% van Bloemendaal staat leeg. In sommige grote villa's zijn evacuees onder gebracht vanuit IJmuiden. Bloemendaal is een spookdorp. Nog in Bloemendaal aanwezig zijn bedrijven en bewoners, die verplicht voor de Duitse Wehrmacht werken of N.S.B-ers en hun handlangers.
20 september: Hotel Van Ouds het Raadhuis te Overveen wordt opnieuw noodziekenhuis.
21 september: Vandaag worden opnieuw fietsen in beslag genomen.
22 september; Opnieuw gasloze uren. De levering wordt alleen nog gedaan tussen 11.30 en 12.30 uur en 's avonds tussen 17.00 en 18.30 uur. Gevreesd wordt, dat de levering van geheel zal worden gestaakt.
25 september: Bij openbare bekendmaking geeft de burgemeester te kennen, dat de bevolking zuinig moet zijn met water gezien de schaarste in de kolenvoorraad. Het toilet mag alleen in noodgevallen gebruikt worden en de tuin al helemaal niet gesproeid.
IEDEREEN KRIJGT DE SCHULD, IEDEREEN IS DE DADER!!!!
28 september: Via aanplakbiljetten van de Rijkscommissaris voor de bezette gebieden wordt bekend gemaakt, "Voor de vernielingen of beschadigingen van spoorinstallaties, telefoonkabels en postkantoren stel ik alle inwoners van de gemeente verantwoordelijk binnen het grondgebied waar de daad is begaan.
De bevolking van zodanige gemeenten dient er rekening mee te houden, dat ter vergelding eigendommen worden verbeurd verklaard en huizen of huizengroepen worden verwoest".
De gemeenten moeten zelf voor bewaking zorgen, hoe... dat lossen ze zelf maar op!
Eind september: De stookolietanks van scholen en gebouwen worden in het geheim leeggepompt en op de gemeentewerf wordt de olie verstopt.
Deze olie diende in de "hongerwinter" voor de aanvoer van aardappelen en groenten per motorboot en ook voor verlichtingsdoeleiden van het personeel. Op "Elswout"wordt door de rentmeester een partij brandhout beschiklbaar gesteld voor verdeling onder het personeel van de secretarie. De motorbrandspuit moet aan de Duitse Wehrmacht in Katwijk worden geleverd (inbeslaggenomen).
6 oktober: Het portret van de Leider van de N.S.B. Mussert wordt weer zowel in de burgemeesterskamer als in de wachtkamer van het gemeentehuis opgehangen.
GRATIS BRANDHOUT: Op het landgoed Elswout wordt gratis brandhout beschikbaar gesteld. Vanaf de Zanderijvaart tot aan de RK Kerk in Overveen staan mensen in de rij. Publieke werken stelt gratis handwagens beschikbaar.
EINDE LEVERING VAN ELECTRISITEIT:
9 oktober: Vanaf vandaan wordt er in de hele provincie Noord Holland geen electrisiteit meer geleverd. Uitzondering zijn; ziekenhuizen, gas- en waterbedrijven en enkele bedrijven voor de voedselvoorziening.
Gaslevering: Deze worden teruggebracht tussen 11.30 uur en 12.30 uur en van 16.30 uur tot 18.00 uur.
Om toch nog te kunnen lezen of stieken naar de radio te luisteren was er een mogelijkhied om stroom op te wekken met behulp van de fietsdynamo. Het was natuurlijk wel even trappen als je een korte tijd wat wilde lezen of luisteren.
EINDE GASLEVERING IN DE GEMEENTE BLOEMENDAAL
Op 13 oktober komen er aanplakbiljetten in de gemeente te hangen met de medeling van de burgemeester, dat per 19 oktober de gaslevering wordt gestaakt. Nu is de bevolking overgeleverd aan het koken op kachels. De noodkachel of allesbrander doet zijn intrede.
De noodkachel
16 oktober: Tengevolge van het staken van levering van electriciteit en op kort termijn ook de gasleveranties, worden er centrale keukens ingesteld voor de voedselvoorziening.
18 oktober: De onderwijzer van de Vondelschool te Aerdenhout, dhr. E.J. Gottschal, op 23 augustus jl. door de Sicherheidspolizei gearresteerd, is uit kamp Amersfoort teruggekeerd.
ALLES WAT NOG RIJDEN KAN WORDT INBESLAG GENOMEN!!!
De burgemeester maakt op last van de Wehrmacht bekend, dat alle rijwielen, rijwieluitrustingsstukken en rijwielonderdelen, zowel in de handel als in bezit van de bevolking vanaf het ogenblik der bekendmaking gelden als in beslag genomen en moeten worden ingeleverd. Damesrijwielen vallen voorals nog buiten de regeling. niet nakoming zal door de bezettende macht streng worden gestraft.
19 oktober: DE GASKRAAN GAAT DICHT!!
klik op dagelijks leven en dan op "de keuken in oorlogstijd"
22 oktober: waarschuwing via Radio Oranje. De tekst spreek voor zich. Helaas staat er geen jaartal bij, maar gezien de benarde positie van de Duitse bezetter gaan wij uit van 1944.
DE EERSTE HOUTROOF EN ILLEGALE HOUTKAP VINDT PLAATS!
27 oktober: In Aerdenhout en Vogelenzang en met name langs de Vogelenzangseweg wordt illegaal hout gekapt. Er komt een ernstige waarschuwing vanuit het gemeentehuis. Er is een verbod van vervoer van brandhout. Op last van de bezetters moeten de inwoners helpen bij de herplanting van nieuwe bomen en er komt een comité ter bewaking van natuurschoon. Bij niet naleven zijn de straffen niet mals. Opnieuw wordt gedreigd met het in de brand steken van woningen en evacuatie van Aerdenhout en omgeving. De herstel werkzaamheden aan de natuur zullen op 30 oktober starten.
SCHIETEN OP HUIZEN !!!
Nu de stroomvoorziening is afgesloten en men alternatieven zoekt voor verlichting maakt de bezetter bekend, dat waar ook iets van licht door het raam of deur te bespeuren valt, zonder waarschuwing op zal worden geschoten.
VERBOD OP HOUTVERVOER BINNEN DE GEMEENTE!
Vanaf heden geldt een verbod op het vervoer van hout. Alleen met een daartoe geldig bewijs is houttransport is toegestaan. Hout dat duidelijk gekenmerkt wordt als timmerhout valt buiten de regel. Wordt men gesnapt dan volgt een boete van fl. 300,00 inbeslagname van gereeddschappen en in het uiterste geval hechtenis van hoogstens twee maanden.
30 oktober: Ook in Overveen en Bloemendaal wordt een comité gevormd om houtroof en illegale kap tegen te gaan. De maatregelen eerder genomen voor Aerdenhout gelden nu in de gehele gemeente.
2 november: Bij het gas- en waterbedrijf wordt door Duitse militairen huiszoeking gedaan. Inbeslag worden genomen; 3 bussen spiritus (150 ltr.), de privé auto van de directeur, een 8 cylinder motor, het monteurswagentje van het bedrijf en het gaswagentje, dat achter monteurswagentje wordt gekoppeld en autobanden.
11 november: Tussen de Westerlaan en de Mr. H. Enschedéweg zijn enige honderden pamfletten "De Vliegende Hollander" neer gekomen, die verschenen nacht door overtrekkende vliegtuigen zijn uitgeworpen.
13 november: Er komt een verplichte inzamelingsactie van goederen t.b.v het Duitse leger. Ieder gezin en elke zelfstandige mannelijke inwoner moeten de volgende goederen inleveren waar wel een vergoeding tegenover staat:
fl. 25,00 vergoeding voor 1 wollen deken.
fl. 5,00 vergoeding voor 1 herenhemd.
fl. 5,00 vergoeding voor 1 heren onderbroek.
fl. 2,50 vergoeding voor 1 paar wollen sokken.
fl. 5,00 vergoeding voor 1 paar sportsokken.
fl. 10,00 vergoeding voor 1 heren pullover.
fl. 5,00 vergoeding voor 1 heren vest.
fl. 50,00 vergoeding voor 1 heren winterjas.
fl. 30,00 vergoeding voor 1 heren regenjas.
fl. 30,00 vergoeding voor 1 paar hoge rijglaarsen.
Het moet persoonlijk worden ingeleverd en men ontvangt een bewijs met stempel van de burgemeester. Bij niet navolging van dit bevel wordt huiszoeking gedaan met weer alle gevolgen van dien.
De winkels zijn leeg. Deze meubelzaak in Overveen aan de Bloemendaalseweg vond daar een oplossing voor.
PUBLIEKE WERKEN KAMPT MET MENSEN TEKORT!!!!
Door de opgelegt werkzaamheden van de Duitsers aan het gemeente personeel dreigt een te kort aan arbeidsplaatsen. Het onderhoud aan de parken plantsoenen ligt na genoeg stil, aan wegenonderhoud wordt niet veel meer gedaan en aan de reinigingsdienst wordt bijna niets meer gedaan. Er moeten autoschuilplaatsen gemaakt worden langs de belangrijkste wegen, in het totaal 300, de bomen moeten met een witte band omkranst worden en er moeten 4000 schuilgaten onderhouden worden. De Wehrmachtscommandant eist, dat de autoschuilplaatsen voorzien moeten worden van stapelzoden, maar waar halen we die vandaan en hoe zit het met vervoer? Ook het verkrijgen van witkalk wordt steeds moeilijker.
14 november: Een aantal mannen en jongens wordt in deze omgeving van de straat opgepakt en moet Huize "Duinrust"te Overveen schoonmaken. De Feldgendarmerie neemt er zijn intrek die de textielvordering uitvoert.
15 november: De burgemeester vraagt bij het gewestelijk arbeidsbureau om 300 arbeiders om de Duitse opdrachten uit te voeren. De melding levert een 67 jarige man op en een 17 jarige jongen, beiden ongeschikt voor het maken van splitterboxen.
De textielvordering heeft niet het gewenste resultaten heeft opgeleverd worden in Aerdenhout en Vogelenzang huiszoekingen gedaan, ook bij de mensen die wel gevolg hadden gegeven aan de oproep.
V-I komt terecht in Heemstede. De bewoners worden geëvacueerd naar Aerdenhout en de V-I tot ontploffing gebracht. De burgers werd aangeraden om ramen en deuren open te houden om de glasschade te beperken.
16 november: Te Overveen wordt evenals in Aerdenhout en Vogelenzang door de Feldgendarmerie huiszoeking gedaan naar textiel. Had je niet tot fl. 72,00 ingeleverd werd dat als nog inbeslag genomen.
20 november: Daar de bevolking geen gehoor of onvoeldoende gehoor geeft om zuinig met water om te gaan, worden vanaf heden de reservoirs van de WC buitenwerking gesteld. Van diegenen die weigeren aan de besparing mee te werken - het dus niet buitenwerking stellen van het closet-reservoir- zal de water toevoerleiding naar het betreffende perceel worden afgesloten.
22 november:Op bevel van de Duitse Wehrmacht moeten op doorgaande wegen in de provincies NoordHolland en Utrecht en bij de uitgangen der gemeentes burgers worden opgesteld met witte vlaggen om bij naderend vijandelijk vliegverkeer de Duitse Wehrmacht op de weg gewaarschuwd kan worden. Inverband met dit bevel geeft de Kommandantur te Haarlem opdracht een post ut te zetten op de Zandvoorterweg.
25 november: Daar de burgerwachtposten voorzien zijn van witte armbanden wagen steeds meer burgers zich op straat na het ingaan van de spertijd. Deze loopt van 20.00 uur tot 's morgens 04.00 uur. De burgemeester krijgt de opdracht er voor te zorgen, dat de burgers de spertijd respecteren.
28 november: In Zandvoort wordt een razzia gehouden waarbij 50 man wordt opgepakt waaronder dhr. J.H. Bergh ambtenaar van afd. Onderwijs van de gemeente Bloemendaal, die in Zandvoort woont.
29 november: Heden wordt door de burgemeester aan de daarvoor in aanmerking komende ambtenaren een "Bescheinigung" verstrekt hopende hen vrij te houden van de arbeidsinzet. Aanleiding waren de verschillende razzia's die gehouden waren.
DECEMBER 1944
1 december: De ambtenaar dhr. J.H. Bergh van afd. Onderwijs die op 28 november was opgepakt is na geneeskundig onderzoek afgekeurd en keert terug op het gemeentehuis.
5 december:
Een hoeveelheid groente wordt tegen betaling beschikbaar gesteld aan het gemeente personeel. Ook wordt er 2000 kg groene kool aan behoeftige gezinnen verstrekt.
De inspecteur van NoordHolland voor de Volksgezondheid stelt 2 noodverlichtingslampen à fl. 20,00 beschikbaar voor doktoren en vroedvrouwen te gebruiken bij nachtelijke bevallingen.
Sinterklaas wordt hoe sober dan ook gevierd met eigen gemaakte cadeaus, spelletjes en kleding. Het wordt de meest beladen Sinterklaas in oorlogstijd.
DE SINTERKLAAS RAZZIA'S EN HAARLEM, BLOEMENDAAL EN HEEMSTEDE
6 december: De Duitsers maken van het Sinterklaasfeest een nachtmerrie. Veel mannen zijn op 5 december thuis om met hun familie Sinterklaas te vieren. Er heerst een schijnbare rust tot 's morgen vroeg blijkt dat straten en wegen zijn afgezet. De door de Duitser geplaatste poorten rondom de gemeenten zijn gesloten.
In Haarlem worden die dag 2000 mannen opgepakt en via station Haarlem op transport gesteld.
In Bloemendaal worden 150 mannen opgepakt. Voor keuring van deze personen houdt een Duitse militaire arts zitting op station Bloemendaal. Het gemeentehuis is gesloten en geen bakker, melkboer of andere leverancier vertoont zich op straat.
SCHUILEN OP HET GEMEENTEHUIS EN DE WERF
Op het gemeentehuis verblijven 3 ambtenaren t.w dhr. J.F. Cassee, F.J. Ebeli en N.F.L. Zuiderduyn. Zij verschuilen zich op zolder in het leslokaal. Twee maal per dag worden zij van eten en drinken voorzien. Dhr. Cassee verblijft 3 dagen in het gemeentehuis en de andere heren gezien hun leeftijd 5 dagen.
Gedurende de razzia's zijn op de gemeente Werf 36 jonge mannen 8 dagen verstopt geweest. De Bloemendaalse Centrale keuken hielp op uitnemende wijze door gratis voedsel te verstrekken. De Grüne Polizei doorzocht de gemeentewerf, maar zonder succes.
De onderwijzer van de Bornwaterschool dhr. D. Duinker wordt tijdens de razzia's in zijn huis opgepakt en met vele andere slachtoffers overgebracht naar Kamp Rees in Duitsland.
10 december: Stap voor stap lijkt het of de evacuatie op zijn einde gaat lopen. Stiekem komen meer mensen terug in hun huizen. De gezamelijke kerkdiensten van de Nederlands Hervormde Gemeente gehouden in de aula van het Kennemer Lyceum krijgen toestemming om weer naar hun eigen kerken terug te keren. Met ingang van 17 december worden de kerkgebouwen in Bloemendaal en Overveen weer in gebruikt voor kerkdiensten.
15 december: Tijdens hevig luchtafweervuur van het luchtdoelgeschut in IJmuiden heeft een granaat explosie plaats op de trambaan Haarlem - Zandvoort. Er wordt een gat in de grond geslagen naast de trambaan. De trambaan zelf heeft nagenoeg geen schade.
23 december: De winter valt in. met enkele dagen dooi ertussen in blijft het vriezend weer.
24 december - Kerstavond:
Eind december 1944:
Alles wat bruikbaar is wordt gesloopt en afgevoerd naar Duitsland, dat gebeurde in het gehele land waar de Duitsers nog zaten.
De bovenleiding van de geëlectrificeerde spoorlijn Haarlem Bloemendaal wordt gesloopt. Eerder was de spoorrails aan de westzijde al opgebroken.
Het baanvak aan de oostzijde is alleen nog ingebruik door de bezetters.
Station Bloemendaal. Het baanvak aan de westzijde is opgebroken. De bovenleiding is gesloopt. Er kan aan de oostzijde alleen nog onder stoom gereden worden, dat baanvak is nog intact. Na de spoorwegstaking reden er af en toe nog treinen door Duitsers bestuurd of NSB personeel van de NS.
De gemeente Bloemendaal gaat de decembermaand in, in grote armoe
Alleen de watervoorziening is nog intact, maar de druk is laag. Het eten schaars en de Duitse maatregelen onmenselijk. De inwoners van de gemeente Bloemendaal lijden honger.
Ga door naar het jaar 1945. klik hier op 1945 deel 1