Ga terug naar het vorig jaar 1941 

HET  JAAR  1942 

1942: Het derde oorlogjaar is aangebroken. De hele wereld staat in brand.  Nederlands-Indië  gaf zich op 8 maart over aan de Japanners. Daarna verdreef men de Nederlanders uit overheidsdiensten en bedrijven. 
Zij werden  opgesloten in kampen. Gezinnen werden gescheiden, mannen bij elkaar en vrouwen met kleine kinderen bij elkaar. Pas na de oorlog wordt duidelijk wat zich in "Ons Indië " had afgespeeld. 

Gemeente Bloemendaal: 

2-3 januari: 
De lijstcollecte van Winterhulp brengt een totaal bedrag op van fl. 850,26 

10 januari: Een strenge winter, die tot half maart duurt, zet in. Voor de deelneming aan de "eenpans" maaltijd van Winterhulp in de gemeentelijke concertzaal te Haarlem hebben 36 kinderen uit de gemeente Bloemendaal deelgenomen. 

21 januari: Het wordt scholen verboden om inzamelingen te organiseren ten behoeve van Joden. Daarnaast is het ook verboden om te collecteren ten behoeve van zending of missie bij Joden. De Joodse bevolking wordt steeds meer geïsoleerd.   

Landelijk sport: 

De 8-ste Elfstedentocht staat op stapel.  22 januari is het zover. De organisatoren worden gek van de nieuwe maatregelen die de bezetters eist anders gaat het feest niet door. Grootste struikelblok is de spertijd. Men is gewend aan het vertrekken in het donker en over de eindstreep te gaan in het donker. 

 

Winnaar 8-ste Elfstedentocht wordt Sietze de Groot in 8.44 uur.
Het is tevens de laatste Elfstendentocht in oorlogstijd. De eerst volgende is in een VRIJ Nederland in 1947. 

Melkbezorging per paard en wagen midden in de sneeuw te Bloemendaal.

30 januari: Het hoofd van de Vondelschool te Aerdenhout, dhr. J.A.C. Bleeker, wordt door de Sicherheitspolizei gearresteerd.  

2 februari:  In een villa aan de Bloemendaalseweg 142 neemt W. Unger zijn intrek. Hij is "Beauftragte der Reichscommissar" in de provincie Noordholland.

3 februari: Van hogerhand komt een schrijven naar de scholen om op vrije middagen de schoolpleinen en gynastieklokalen beschikbaar te stellen voor de Nederlandse SS, de W.A, en de Nederlandse Jeugdstorm.  

  

Pamfletten als deze moesten de jeugd overhalen om lid te worden. De Scouting was inmiddels verboden en dit moest het alternatief zijn. 

Echt STORM liep het niet. De meeste leden waren uit gezinnen van NSB-ers en sympatisanten. 

  

11 februari: Het Kennemer Lyceum, Hartenlustschool en de Christelijke school voor U.L.O ontvangen van burgemeester Zigeler een bedankbrief voor het ruimen van de sneeuw. 

21 februari: De uitreiking van de éénpansmaaltijd van Winterhulp in de concertzaal van Haarlem uitgereikt, wordt ook bezocht door 24 kinderen en 6 volwassenen uit onze gemeente. Langzaam komen de voedseltekorten aan het licht. Veel artikelen zijn vervangen door surrogaten. 

23 februari: De hoofden van scholen in onze gemeenten ontvangen een brief van de secretatris-generaal van het Departement van Opvoeding, Wetenschap en Cultuur met daarin de vermelding, dat ambtenaren en onderwijzend personeel enz. enz. gedurende hun uitoefening van hun beroep in uniform van de NSB, het insigneteken van de NSB en de door de Rijkcommissaris erkende lichamen mogen worden gedragen. 

25 februari: Ingevolge een circulaire van het departement van Binnenlandse Zaken d.d. 28 januari en wwn aanschrijven van de commissaris vanBestuur en Justitie besluit de burgemeester hetvolgende: Er komen weer naamswijzigingen. Nu betreft het de "Julianalaan" in Overveen die wordt omgedoopt in "Lindelaan" en het "Wilhelminapark" wordt Duinlustpark. "Julianaschool" wordt Willem de Zwijgerschool, het "Koningin Wilhelminaduin" wordt  "Bloemendaals Kopje" en het "Julianakopje" wordt Aerdenhoutskopje. 

9 maart: Ter voldoening aan een schrijven van de commissaris van de provincie Noord Holland, van 27 februari 1942 wordt aan de Zentrallstelle für Jüdische Auswanderung, Euterpestraat 99 te Amsterdam, een opgave gezonden van het bevolkingsregister met daarin het aantal joodse inwoners van deze gemeente.   

10 maart: Aan het duinterrein aan de Hoge Duin en Daalseweg westzijde wordt oorlogsgeweldschade toegebracht. 

21 maart: Dhr. J.A. de König, kantoorbediende bij de gemeente-secratarie, ontvangt met ingangn van 30 maart 1942 voor onbepaalde tijd verlof wegens dienstneming in het W.A. Regiment (2Rgt van het Legioen "Niederlanden"). 

28 maart: Ds. J.C. van Dijk, predikant van de Ned. Hervormde Gemeenschap in Bloemendaal wordt als voorzitter van de inrichting "Meer en Bosch" te Heemstede wordt met overige bestuursleden waaronder dhr. C. Bierends de Haan ook afkomstig uit Bloemendaal gearresteerd en overgebracht naar de gevangenis aan de Weteringschans te Amsterdam. Rede: het ontslaan van twee N.S.B.-broeders en het van de hand wijzen van N.S.B.-inmenging in het werk van de inrichting.  

JODENTRANSPORT 

31 maart: De alhier nog woonachtige Joden moeten de gemeente en worden overgebracht naar Amsterdam. 

Joodse inwoners van Amsterdam zuid staan te wachten op transport om weggevoerd te worden. Dit beeld kennen wij niet in Bloemendaal.
De foto is afkomstig van de website van het Joods Historische Museum.

 

 

 

 

 

De Hollandse Schouwburg aan de Plantage Middenlaan te Amsterdam. Hier worden de joodse inwoners o.a uit onze omgeving verzameld en op transport gesteld. Hier begint de een na laatste acte: verzamelen voor kamp Westerbork en de slotacte speelt zich af in de diverse vernietegingskampen in Duitsland en Polen. 

 

 

 

 

 

 

NIEUWE MAATREGEL HET DRAGEN VAN EEN JODENSTER! 

 

 

 

 

 

29 APRIL 1942 wordt de Joodse Raad op de hoogte gebracht. 

Er gaat een circulaire naar alle joodse inwoners met de informatie over het dragen van de jodenster. Het dragen van deze ster wordt op 3 mei 1942 ingevoerd.

Vanaf 9 mei is deze verplicht en zijn de joodse inwoners van Nederland verplicht en zichtbaar een Jodenster te dragen op hun kleding. Zo kunnen zij overal herkend en geweerd worden. 

1 april: De afdeling Duitse Zaken en Winterhulp verhuizen van de Lindelaan (Julianalaan) 38 te Overveen naar de Bloemendaalseweg 188 waar ook de distributiedienst is gevestigd. 

In villa "Duinzicht" aan de Vogelenzangseweg 77 te Vogelenzang wordt op 1 april de vormingsschool van de N.S.(Nationaal-Socialistische) Frauenschaft gevestigd. De buitenplaats wordt voor 5 jaar gehuurd met daarna recht van koop. 

Legitimatiebewijs Luchtbeschermingsdienst Bloemendaal.
Afgegeven op 1 april 1942 

Tussen 10 en 13 april vinden oorlogshandelingen plaats waarbij het perceel Nagtegalenlaan 8 te Aerdenhout, Vogelenzangseweg 182 en 184 alsmede het duinterrein van de Amsterdamse Waterleiding licht worden beschadigd. ook hier was sprake van een aanval op het schijnvliegveld in de nacht van 12 april.

Gemeente Bloemendaal: 

20 april: Het hoofd van de Vondelschool te Aerdenhout dhr. J.A.C. Bleeker, door de Sicherheitspolizei gearresteerd op 30 januari van dit jaar, wordt in vrijheid gesteld.   

29 april: Het schoolgebouw van het Kennemer Lyceum wordt ten behoeve van de Duitse Wehrmacht ontruimd.
Te Amsterdam worden vrijgelaten:  dhr. J.C. van Dijk en overige bestuursleden van "Meer en Bosch"gearresteerd op 28 maart jl. 

30 april: Er worden uitnodigingen verstuurd voor een voorlichtingavond gehouden in café-restaurant Rusthoek te Bloemendaal op 4 mei door burgemeester Zigeler.  Het onderwerp is De Nederlandse Volksdienst en Winterhulp. Er zijn 25 ingezetenen uitgenodigd, spreker is dhr. D. Querner, chaf afdeling voorlichting van de provincie. 

03 mei: Het dragen van een jodenster is vanaf deze datum verplicht voor joodse inwoners.

5 mei: Oud burgemeester Jhr. den Tex van Bloemendaal wordt  overgebracht naar  St. Michels Gestel en daar in gijzeling gehouden. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 mei: Al in het begin van de oorlog toen vrije pers verboden werd, verschenen  er illegale kranten. De "Wervelwind"  een van die illegale kranten, kwam in 1942 uit. Dit is de tweede editie.
Aan de zijkant staat LEZEN en DOORGEVEN. 

11 mei: Dhr. D. Querner die op 4 mei een lezing heeft gehouden over de Nederlandse Volksdiens en Winterhulp houdt deze lezing nu ook in de raadszaal voor alle ambtenaren. Mej. J.J. Bruin, ambtenaar van sociale zaken, wordt tijdens de voordracht door dhr. M.J.G.J. van Leeuwen, volontair burgemeestersambt, terecht gewezen omdat zij tijdens de lezing heeft zitten lachen.  

12 mei: Dezelfde lezing wordt deze dag gehouden voor het kantoorpersoneel van Publieke Werken. 

27 mei: Het Provinciaal Ziekenhuis nabij Santpoort, Brederodelaan 54, lijdt schade door een afweergeschut. 

1 juni: De hoofden van scholen in de gemeente Bloemendaal ontvangen een schrijven van het departement van opvoeding, Wetenschappen en Kultuurbescherming waarin wordt medegedeeld, dat er komende zomer 5 radiolezingen worden gehouden onder de titel: "Aangenaam Gratis Bijvoeding in oorlogstijd". Het doel is de schoolkinderen op te wekken om uit het wild voor eigen gebruik planten te verzamelen, die als groente, thee, paddestoelen en fruit kunnen worden benut. Het onderwijzend personeel wordt dringend uitgenodigd om de leerlingen op te wekken naar deze uitzendingen te luisteren en in de volgende weken op school raad te geven en de kinderen te helpen. 

2 juni: In de nacht van 1 op 2 juni heeft te Vogelenzang een bominslag plaats. Als enige slachtoffer komt hierbij de  67-jarige Th. J. ter Wolbeek, woonachtig aan de Vogelenzangseweg 332, om het leven. Een groot aantal woningen aan de Vogelenzangseweg, Graaf Florislaan en Monseigneur Borretlaan wordt beschadigd te weten: 71 woningen en een transformatorhuisje van het P.E.N. met lichte schade, 5 met middelgrote schade, terwijl 2 stenen schuren worden vernield. 

10 juli: De burgemeester stelt een verordening vast, waarbij het verboden is zich zonder daartoe bekomen vergunning te vestigen in Bloemendaal. 

 

16 juli: De Elswoutlaan en het Duinvlietspad worden afgesloten voor al het verkeer. De Duitsers richten op Elswout omstreeks deze tijd een belangrijk telefoon- en radiostation op. Een op Elswout werkzame timmerman, de heer J. Onstein, weet later van de code waarin de Duitsers uitzenden een afschrift te maken of een copie in handen te krijgen die hij aan de "ondergrondse" in Bloemendaal overhandigd. Met behulp van deze code heeft men vele Duitse berichten kunnen ontcijferen en konden waarschuwingen voor een komende luchtaanval tijdig naar Engeland worden verzonden. 

19 juli: De eerste herenrijwielen in onze gemeente worden gevorderd. Voor elk rijwiel wordt een schadeloosstelleng gegeven van fl. 50,00. later blijkt dat 152 rijwielen gevorderd zijn.  

Zomer 1942: Familiefeest. 

 

In Aerdenhout geeft de familie Boissevain een familie feest. Ook deze huiselijke gebeurtenissen gingen als het even kon  gewoon door. De foto komt uit het Dagboek 1940-1945. Het verhaal van deze familie en de gebeurtenissen er omheen zijn fascinerend om te lezen. Kijk op Google: Dagboek 1940  

27 juli: Het paviljoen "De Uitkijk" op het Kopje van Bloemendaal wordt door de Duitse Wehrmacht gevorder. Voor meer informatie link naar Dagelijks Leven en klik uitgaan aan! 

 

 

Hoewel wij van het paviljoen De Uitkijk geen foto uit de oorlog hebben is makkelijk te raden hoe het er op "Kopje" toen uitzag. Dit was de plek om over Haarlem en omstreken uit te kijken. 

 

Paviljoen De Uitkijk, de ansichtkaart is van direct na de oorlog. 

 

30 juli: Dhr. C.L. Swaalf houdt een lezing voor het gemeentepersoneel in de raadszaal over de beginselen van de Nationaal-Socialistische-Beweging. Swaalf is daarbij gekleed in een W.A.-uniform. De directeur van het gas- en waterbedrijf, dhr. P. Jongepier alsmede de ambtenaren H.G. van Riessen en P. Mooy worden bij de groepsleider Neumann ontboden vanwegen hun "Laakbare houding" gedurende de lezing. Ook mej. Haga wordt enkele dagen later bij wethouder Keuter geroepen omdat zij zich op haar werkkamer critisch heeft uitgelaten over de lezing van Swaalf. 

8 augustus: De hoofden van scholen in onze gemeente ontvangen een verzoek om medewerking te verlenen voor het ophalen van afvalstoffen en oud papier. 

12 augustus: Er is brand gesticht in een gebouw dat ter beschikking is gesteld aan de Duitse Wehrmacht. Als représaillemaatregel wordt bevolen:
a. de kosten veroorzaakt door de brand vergoed moet worden door de gemeente Bloemendaal.
b. de tijd waarop de burger zich niet op straat mag bevinden wordt van 24.00 uur terug gebracht naar 22.00 uur voor een periode van 4 weken. 

EXECUTIE: 

15 augustus: Vandaag is op 33 jarige leeftijd geëxecuteerd 1-ste Luitenant afd. Jager DXX1 Pierre Jean Baptist Ruys de Perez.
kijk voor meer informatie op Ruys de Perez 

22 augustus: De hoofden van scholen ontvangen een schrijven van het departement van Opvoeding, Wetenschap en Kultuurbescherming waarin opgeroepen wordt dat de Nederlandse jeugd deelneemt aan het oogsten op het land. 

28 augustus: De percelen Brederodelaan 7 en Schreuder van de Kolkweg 24 worden door oorlogsgeweld licht beschadigd. 

 

 

2 september: Naar aanleiding van een rondschrijven van het dep. Opvoeding etc. wordt aan de hoofden van scholen medewerking gevraagd voor het rapen van kastanjes, eikels en beukenootjes door de jeugd. Aan elke school wordt een inzamelingsgebied toegewezen. Het rapen moet onder toezicht geschieden. Boven het bedrag van de opbrengst wordt door de gemeente een toeslag verleend De bestemming der gelden ten bate van de leerlingen zal onder goedkeuring van de gemeente plaats hebben. 

DE TELEFOON WORDT AFGESLOTEN! 

7 september: De telefoonaansluitingen in deze gemeente, gelegen binnen een kring van 15 km uit de kust, worden buitenwerking gesteld. 

8 september: Er is weer gesaboteerd bij de kabels ten westen van de uitspanning "Kraantje Lek" Opnieuw moeten burgers wachtlopen voor een periode van 4 weken in opdracht van het commissariaat-generaal voor de Openbare Veiligheid.
Weer worden zo'n 150 mannen opgeroepn zich te melden voor de kabelwacht. 

 

Een groep kabelwachters bij Kraantje Lek. 

ER RIJDT GEEN BUS MEER! 

13 september: De autobusdienst Haarlem - Bloemendaal wordt opgeheven. 

22 september: Het gebruik van alle boeken van joodse schrijvers wordt met ingang van heden verboden op alle scholen. Voor 1 oktober wil de burgemeester een lijst ontvangen met een opgave van deze boeken. Zij moeten uit de scholen verwijderd worden en op het gemeente-secretarie ingeleverd. 

september/oktober: Acht leerlingen van de openbare en bijzondere lagere scholen in deze gemeente zijn voor vacantie naar Duitsland uitgezonden. Het is makkelijk te raden welke leerlingen daarvoor in aanmerking kwamen. 

4 oktober: Op last van de Duitse Sicherheits Polizei wordt het gebouw "De Tiltenberg" aan de Zilkerweg te Vogelenzang in beslag genomen met alles wat daar in stond. Het gebouw is niet voor militaire doeleinden in gebruik geweest en heeft de gehele oorlog leeg gestaan.  

15 oktober: De burgemeester looft een beloning uit van fl. 1.000,00 voor diegene die informatie kan verstrekken over de brandstichting van maandag 12 oktober in een schuur die ingebruik is bij de Duitsers aan de Zandvoorterweg nabij de Viersprong te Aerdenhout. 

16 oktober: Voor de deur van de fam. H. van de Bunt aan de Duinwijckweg 1 te Bloemendaal, wordt een vondeling gelegd. Het is een jongetje.    

 

Foto: Remy van Duinwijck
De echte naam van Remy bleek na de oorlog te zijn: 
Koenraad Huib Gezang  

17 oktober: Daar er zich geen daders melden van de brandstichting in de opslagplaats van de Duitse Wehrmacht komen er représaillemaatregelen:
1. De door de brand veroorzaakte schade komt voor rekening van de gemeente  Bloemendaal.
2. De opslagplaatsen van de Duitse Wehrmacht zullen gedurende 8 weken worden  bewaakt. Wachtlopen door de bevolking.
3. De spertijd wordt van 24.00 terug gebracht naar 20.00 uur, dus na 8 uur 's avonds mocht niemand meer op straat gedurende 4 weken. Dit geldt alleen voor Aerdenhout ten zuiden van Elswout en de Vogelenzangseweg.  

24 oktober: wederom sabotage van kabels der Duitse Wehrmacht. De représailles worden uitgebreid. 
1. Alle kabels in de gemeente Bloemendaal van de Duitse Wehrmacht
    moeten dag en nacht bewaakt worden. 
2. Vanaf 25 oktober mogen de bewoners van Bloemendaal zich 12 
    weken niet na  20.00 uur op straat bevinden. 

26 oktober: Dhr. Hendrik van de Bunt, wonende Duinwijckweg 1 te Bloemendaal doet aangifte bij de gemeente van de vondeling die bij hem voor de deur lag op 16 oktober. Het is een jongetje en verder zijn er geen kenmerken. Het jongetje is ongeveer acht maanden oud en ontvangt de naam Remi van Duinwijck. (zie foto boven). 

Opnieuw een vondeling: 

29 oktober: Tussen 19.00 en 20.00 uur is er in de open serre van het woonhuis van prof. N.H. Swellenrebel een kindje gevonden. Het bleek een meisje te zijn. Bij de kleertjes zat geen enkel bewijs van herkomst. Het meisje was 8 weken oud en is door de familie in de huiselijke kring opgemomen. 

30 oktober: Op last van de Sicherheitspolizei brengt mevr. van de Bunt de kleine Remy naar de Sicherheitsdienst aan de Euterpestraat 99 te Amsterdam. Daar wordt de kleine Remy ter beschikking gesteld van de SD en wordt  verplicht achtergelaten. Remy wordt door bemiddeling van de Jüdische Zentralstelle overgebracht naar de Kinderopvang t.o de Hollandse Schouwburg aan de Plantage Middenlaan te Amsterdam. Daar is het niet gelukt de kleine Remy uit handen van de Duitsers te houden en werd hij op transport gesteld naar Westerbork. Later is gebleken, dat Remy is overgebracht naar het kamp Sobibor waar hij op 21 mei 1943 is omgekomen. 

3 november: Naar aanleiding van de sabotage aan de kabels van de Duitse Wehrmacht wordt de gemeente een boete opgelegd van fl. 1.000,000,00.  De mannelijke inwoners van de gemeente Bloemendaal moeten weer kabelwacht lopen. 

7 november: Tussen 7 november en 31 december vindt de eerste evacuatie in Vogelenzang plaats. Leyweg I en II, delen van de Vogelenzangseweg, de Bekslaan en Vogelenzangseduinweg moeten worden ontruimd. Uitgezonderd van evacuatie zijn; ambtenaren, boeren, tuinders en leveranciers.  

11 november: Cornelis Johan Brouwer wonende aan de Jansweg 22 te Haarlem wordt aan gehouden als dader van het doorknippen van de kabels van de Duitse Wehrmacht te Bloemendaal op basis van gevonden voorwerpen voor dit doel. 

De burgemeester van Bloemendaal maakt bekend, dat de représaillemaatregelen worden opgeheven daar de dader bekend is. dit geldt echter niet voor Aerdenhout. 

16 november: De percelen Bloemendaalseweg 234, 255, 257 en 275 worden door oorlogsgeweld licht beschadigd.   

30 november: Hotel "Iepenhove" aan de Hartenlustlaan te Bloemendaal wordt door de Duitse Wehrmacht gevorderd.  

1 december: Met medewerking van de Nederlandse Volksdienst en de Nat. Soc. Vrouwen Organisatie wordt in het raadhuis te Overveen een schoenenruilbeurs gehouden. De openingstijden zijn van 11 tot 12 uur en van 15 tot 16 uur. 
Hoofddoel is: te kleine geworden schoenen te ruilen voor passende. 

5 december: In veel gezinnen wordt Sinterklaas gevierd met zelf gemaakte cadeautjes. Op de distributiebonnen is extra snoepgoed te verkrijgen. 

25-26 december: De Kerstdagen worden hoofdzakelijk thuis gevierd in familiekring. Gezien de schaarste in de voedselvoorziening worden het sobere Kerstdagen. Wel wordt er clandistien gestroopt in de duinen en menig huisgezin weet dan toch nog iets op tafel te zetten.  

PROVINCIAAL ZIEKENHUIS 

Eind 1942 begin 1943 heeft een aantal van ongeveer 200 joden zich in het Provinciaal Ziekenhuis nabij Santpoort verstopt. Door de directie van het Ziekenhuis waren zij in staat gesteld zich als patiënt te laten opnemen en zijn op deze manier ondergedoken. 

30 december: Oudejaarsavond. Veel valt er niet te doen, dan thuis zitten en spelletjes spelen. Om 12 uur 's nachts de straat op te gaan is totaal verboden. Toch feliciteren veel familie, vrienden, kennisen en buren elkaar om via de tuinen elkaar op te zoeken. WAT brengt 1943? 

 

Ga door naar het jaar 1943. Klik op 1943 of terug naar Home